گشت‌وگذار در سیاه‌بیشه و هریجان، زندگی در روستای سفال

 تابستان به پایان آمد و روستاهای گل‌وبلبل و پر از نقش و نگار، چشم‌به‌راه طبیعت گردان پاییزی است، روستاهایی که در آن به‌راحتی می توان هم شاعر شد و هم عاشق.

با سفر به روستاهای مازندران می‌توان طپش نبض کهن‌ترین هنر ایرانی را در آن به نظاره نشست، روستایی که تمام ساکنان آن، سفالگر هستند.

 در پیچ‌وخم جاده چالوس، هنگامی‌که سیاه‌بیشه و هریجان را پشت سر می‌گذاری، به سه‌راهی «دزدبند» می‌رسی و این همان نقطه‌ای است که باید به مقصد بروی. ازاینجا به بعد، از طریق جاده‌ای پیچ‌درپیچ و عبور از دره‌ای بسیار عمیق و زیبا که رودخانه چالوس رود از کنار آن می‌گذرد، به روستای دلیر می‌رسیم؛ روستایی در ۴۰ کیلومتری چالوس با مراتع سبز، وسیع و پربرکت، نشسته بر دامنه قله بلندبالا و سر کشیده زرینه کوه.

 

سلیم‌آباد، روستایی کهن با مردمانی هنرمند که از سرپنجه دستانشان، هنر می‌بارد و نقش بر سینه خاک در کالبد سفال می‌نشیند و آن را به دهکده سفالگری ایران تبدیل کرده است. سلیم‌آباد با سفالگری پیوند خورده است و این هنر در خانه محبی، ریشه آبا و اجدادی دارد و پیشینه آن به حدود یک قرن می‌رسد و برای سفر به این روستای مهد سفالگری کافی است چند کیلومتری از شهر تنکابن خارج شوید.

سلیم‌آباد از روستاهای بخش مرکزی تنکابن به شمار می‌رود که به دلیل جاذبه‌های طبیعی، فرهنگی و صنایع‌دستی به‌عنوان روستای هدف بومگردی نیز معرفی‌شده است. خانواده محبی از سال ۱۲۸۹ تاکنون به‌صورت آبا و اجدادی در این روستا به رشته سفالگری اشتغال دارند و گردشگران زیادی را به این روستا جذب کرده‌اند.

روستای سلیم‌آباد، به‌عنوان روستای هدف بوم گردی در این شهرستان انتخاب‌شده است زیرا در بافت اصلی خود معماری سنتی‌اش را حفظ کرده و قرار گرفتن در دامنه کوه نیز به این روستا که می‌توان آن را دهکده سفالگری نیز نامید جلوه خاصی داده است. در خانواده محبی همه اعضا به سفالگری مشغول هستند، از بردیای پنج‌ساله گرفته تا فائزه دانشجو و علی‌اصغر پدربزرگ.

حدود ۳۰ تن از اعضای خانواده محبی به این کار مشغول بوده و امرارمعاششان از این راه است.  خانواده محبی این هنر را به‌نام خود در یونسکو ثبت کرده و تاکنون در نمایشگاه‌های ملی و بین‌المللی زیادی نیز شرکت داشته و حائز مقام شدند، این خانواده تنها تولیدکننده کلاهک سفالی در کشور که برای سقف آلاچیق بکار می‌رود بوده ولی به دلیل نداشتن کارگاه استاندارد و مجهز نبودن مکانی مناسب برای خشک‌کردن تولیداتشان، متحمل ضرر زیادی می‌شوند.

روستای سلیم‌آباد، به‌عنوان روستای هدف بوم گردی در این شهرستان انتخاب‌شده است زیرا در بافت اصلی خود معماری سنتی‌اش را حفظ کرده و قرار گرفتن در دامنه کوه نیز به این روستا که می‌توان آن را دهکده سفالگری نیز نامید جلوه خاصی داده است.

روستای سلیم‌آباد یک روستای هدف گردشگری بوده و دارای ۴۰۰ خانوار است و هنر سفالگری این روستا نیاز به یک نگاه جامع توسط متولیان فرهنگ و هنر دارد.

روستای سفید چاه با قدمت هزار و ۲۰۰ ساله با نقش‌های عجیب روی سنگ‌های مزارش، در همه فصول مسافران را به خود می‌خواند، محل دسترسی به قبرستان سفید چاه بهشهر از شهرستان گلوگاه است.

نخستین قبرستان مسلمانان در ایران، قبرستانی با قدمت ۱۲۰۰ ساله با نقش‌های عجیب روی سنگ‌هایش در روستای سفید چاه واقع است که قبر ملک بادله حاکم شمال در این گورستان قرار دارد. همچنین ابراهیم، منصور و عبدالرحمن سه فرزند امام موسی‌ابن جعفر (ع) و چندین تن از سادات مرعشی که روزگاری در آمل حکومت می‌کردند در سفید چاه مدفون‌شده‌اند.

قبرستانی که با سنگ‌های عمودی خاکستری و حکاکی‌های عجیب‌وغریب، عنوان اولین قبرستان مسلمانان ایران را دارا است، سنگ‌قبرهای محرابی گورستان تاریخی سفید چاه، دارای تصاویر نمادین ایرانی است که مفاهیم پیچیده زندگی، مرگ و رستاخیز را در خود نشان می‌دهد.

از پایتخت تا این روستا، ۱۸۶ کیلومتر راه در پیش خواهید داشت که حدود سه ساعت و نیم، به طول می‌انجامد. برای این منظور، از شمال شرق تهران وارد جاده هراز شوید. بعد از رودهن و آبعلی و گزنک، رود هراز را در کنار جاده خواهید دید. تقریباً ۵۰ کیلومتر بعد از گزنک و ۲۵ کیلومتر مانده به آمل، یک خروجی در سمت راست جاده خواهید دید که به سنگ‌چال می‌رسد.

پس‌ازآنکه وارد این فرعی آسفالته شدید، در همان ابتدای راه از روی پل رودخانه هراز خواهید گذشت. مسیر مستقیم را ادامه دهید تا بعد از حدود ۱۸ کیلومتر به روستای سنگ‌چال برسید. از سنگ‌چال به بعد، جاده کاملاً سربالایی می‌شود و پیچ و قوس‌های بیشتری هم خواهد داشت. حدود ۸ کیلومتر بعد از سنگ‌چال، آخرین روستا یعنی فیلبند، انتظار شمارا می‌کشد.

منبع: مهر