"هیولای دریای خزر" سر بر کشید

  حرف شمال/ میانه دهه شصت قرن بیستم ماموران سازمان اطلاعات برون مرزی ایالات متحده (سیا) هنگام بررسی عکس‌های هواپیماهای جاسوسی از فراز دریای خزر با پدیده‌ای برخورد کردند که از ماهیت آن هیچ اطلاعی نداشتند؛ یک هواپیمای آب‌نشین غول‌پیکر ناشناخته از نوع آئروپلان‌ها.
این هواپیما در نوع خود بی‌نظیر بود و ماموران سازمان سیا آن را "هیولای دریای خزر" نامیدند. این "هیولا" در واقع یک هواپیمای آب‌نشین کلاسیک نبود، بلکه چیزی بود میان یک جت غول‌پیکر و یک کشتی که روس‌ها آن را آئروپلان می‌خواندند.
 
نشریه اتریشی "استاندارد" روز سه‌شنبه ۱۱ نوامبر (۲۱ آبان) در گزارشی به ماجرا و تاریخچه این آئروپلان غیرمعمول و سرنوشت امروز یک فروند از آن پرداخته است.
طراحان اتحاد جماهیر شوروی سابق سال ۱۹۶۴ طراحی و ساخت این پرنده آبی را در ابعادی آغاز کردند که تا آن زمان سابقه و نمونه نداشت: حدود ۱۰۰ متر طول، ۴۰ متر عرض با وزن ۵۵۰ تن. برای مقایسه باید در نظر گرفت که یک ایرباس ۳۱۸ با ظرفیت بار و مسافر کامل ۶۸ تن وزن دارد.
هیولای روسی دارای ده موتور توربینی عظیم بود. چهار موتور روی هر بال و دو موتور در انتها و دو طرف دم هواپیما. موتورهای روی بال‌ها برای شتاب دادن به حرکت این پرنده آهنی بر روی آب عمل می‌کردند و دو موتور انتهایی برای برخاستن آن.
 
این آئروپلان تا زمان ساخته شدن آنتونوف ۲۲۵ در سال ۱۹۸۸، عظیم‌ترین و سنگین‌ترین هواپیمای جهان بود و تنها نمونه ساخته شده آن سال ۱۹۸۰ در دریای خزر سقوط کرد و غرق شد. ظاهرا علت سقوط آن خطای خلبان بود اما در هر حال هدایت چنین پرنده غول‌پیکری کار ساده‌ای نبوده است.
پرنده غول‌پیکر، یادگار دوران جنگ سرد
گمان می‌رود همین سنگینی و دشواری هدایت آئروپلان ده موتوره، علت اصلی صرف‌نظر حکومت شوروی از تولید نسخه دوم آن است. از این گذشته هیولای خزر در اصل برای دوران جنگ سرد و مقابله با ناوهای هواپیمابر آمریکایی طراحی شده بود که پس از فروپاشی شوروی نیازی به آن احساس نمی‌شد.
 
به این ترتیب تنها نمونه هیولای آهنی شوروی سابق برای دهه‌ها، در آب‌های نزدیک بندر کوچکی در شمال دریای خزر در حال پوسیدن و زنگ زدن بود.
کار بیرون کشیدن موجود غول‌آسای فراموش شده تابستان امسال آغاز شد. سرانجام "هیولای خزر" از آب سر برکشید تا حدود ۱۰۰ کیلومتر دورتر، در شهر دربند Derbend به نمایش گذاشته شود. قرار است در این شهر یک پارک‌موزه نظامی احداث شود که هیولای خزر جاذبه اصلی توریستی آن خواهد بود.
مدل‌های کوچک‌تری از آئروپلان‌های روسی از دوران جنگ سرد باقی مانده‌اند که برخی از آنها در شهرهای مختلف از جمله در موزه نیروی دریایی مسکو قرار دارند.