جریان مرگبار دریا/علل غرق شدگی در دریای خزر‼

 

حرف شمال: این روزها که وارد شش ماهه نخست سال شده ایم و کم کم وضعیت جوی هوا رو به گرما خواهد رفت ، هجوم مسافران و گردشگران داخلی و خارجی و یا اهالی و جوانان بومی استان های شمالی ، به سمت دریا ، برای تفریح و شنا کردن هم شروع خواهد شد! اگر به آمارهای بهار و تابستان گذشته نگاهی بیاندازیم، خواهیم دید که وضعیت نامطلوبی در مبحث  نجات غریق بوده است و جوانان بسیاری  مهمان آبهای دریای خزر ماندند و به آغوش گرم خانواده بازنگشتند و افراد زیادی را عزادار و ماتم زده کردند!

اهالی بومی و محلی شمال کشور ، معمولا طریقه شنا کردن در دریا را میدانند و در ایام تابستان و اوقات فراغت از کودکی در لابه لای شن و ماسه های سواحل خزر با سطل های پلاستیکی خود قلعه ها ساخته اند! و یا در دریا بازی کرده اند و بزرگ شده اند! اما برخی غیر بومی ها و مسافرانی که از دیگر استان ها و شهرستان ها به شهرهای ساحلی مسافرت می کنند، این آگاهی را ندارند که شنا در دریا هرگز مشابه شنا در استخر نیست! و علاوه بر دانستن فن شنا و داشتن مهارت زیاد، باید ویژگیهای آب دریا را نیز شناخت! به همین بهانه به سراغ  مهندس "کاظم پولادی" کارشناس ارشد عمران_مهندسی سواحل،بنادر و سازه های دریایی، رفتیم و با وی درباره علل غرق شدگی و روش های مقابله با آن به گفتگو پرداختیم:

  کاظم پولادی؛ جریان‌های شکافنده ی ساحلی را اینگونه تعریف کرد که : جریان شکافنده، جریان‌های ساحلی یا جریان‌های مرگبار به جریان‌هایی از آب گفته می‌شود که از ساحل به سوی دریا حرکت می‌کنند. وی این جریان را یکی از مهمترین عوامل در غرق شدن انسان‌ها در دریاها دانست و اظهار داشت:  ۸۰ درصد عملیات‌های کمکی نجات غریقها مربوط به همین پدیده است! و حرکت این جریان از داخل منطقه خیزاب ساحلی آغاز می‌شود و تا خارج از خط شکست موج ادامه می‌یابد؛ و  آبی که موج‌ها به سوی ساحل آورده‌اند را به دریا باز می‌گردانند!

پولادی گفت: جریان‌ های شکافنده بسته به شیب ساحل و کنش خیزاب موج ، عامل اصلی زهکشی آب به سوی دریا و مرگ انسان‌ ها است!

پولادی؛ جریان شکافنده را به یک "بادبزن" تشبیه کرد و ادامه داد: جریان های شکافنده از بالا شبیه یک بادبزن دستی  هستند که دسته آن به ‌سمت ساحل، و دهانه آن به ‌سمت دریا می‌باشد؛ دسته این باد بزن بیشترین قدرت را دارد و صرف ‌نظر از اینکه شناگر چقدر شنا می‌داند یا چقدر توان جسمی دارد، عملاً برگشت وی به ‌سمت ساحل را غیرممکن ساخته، او را سریعاً با خود به داخل دریا می‌کشاند.

وی معتقد بود برای درک بهتری از قدرت این جریان باید گفت که سرعت این جریان معمولاً از رکورد سرعت شنای المپیک نیز بالاتر است! بدین معنی که حتی بهترین قهرمان شنای المپیک نیز نمی‌تواند بر خلاف آن شنا کرده و به طرف ساحل برگردد!

او در ادامه توضیح داد که این جریان‌ها از حدود 60 تا 760 متر می‌توانند در عمق دریا پیشروی کنند در حالی که عرض کمی در حدود 9 متر دارند؛ و  به‌ طور معمول در حدود 22.2 متر بر ثانیه سرعت دارند که می‌توان این عدد را با رکوردهای شنای المپیک مقایسه کرد! به عنوان مثال "سزار سیه لو" از کشور برزیل رکورددار شنای 50 متر آزاد، این فاصله را در 20.91 ثانیه پیمود؛ یعنی سرعت متوسط 2.39 متر بر ثانیه و یا "ایمون سالیوان" استرالیایی در شنای 100 متر آزاد رکورد 47.05 ثانیه را ثبت کرده است؛ یعنی او با سرعت متوسط 2.21 متر بر ثانیه شنا کرده است.

پولادی با مقایسه این اعداد،  نتیجه گرفت که اگر زمانی در دریا گرفتار این پدیده شدید به هیچ وجه سعی نکنید در خلاف جهت حرکت آب و به سمت ساحل شنا کنید! چرا که اگر قهرمان شنای المپیک هم باشید نمی توانید به این روش خود را نجات دهید!

این کارشناس ارشد عمران_مهندسی سواحل، بنادر و سازه های دریایی ، گفت: فردی که در جریان شکافنده گرفتار شده باشد، ناگهان متوجه می‌شود که بدون خواست خود در حال دور شدن از ساحل و کشیده شدن به نواحی عمیق دریا است.

وی  دلیل مرگ شناگرانی که در مورد جریان شکافنده آگاهی ندارند را تلاش آن‌ها برای مبارزه با جریان و برگشت مستقیم به سمت ساحل دانست و گفت: این اقدام بی‌ثمر موجب خستگی مفرط ، وحشت‌زدگی شدید، از رمق افتادن و نهایتاً غرق شدن حتی شناگران بسیار ماهر می‌شود!

پولادی ادامه داد که  با این‌حال، جریان شکافنده قربانیان خود را صرفاً از بین شناگران انتخاب نمی‌کند؛ حتی فردی که در حال آبتنی بوده و صرفاً تا قسمتی از بدن خود در آب رفته است و شنا بلد نیست نیز ممکن است به واسطه کشش جریان شکافنده به داخل دریا کشیده شود؛ و  قرار گرفتن چنین فردی در قسمت عمیق دریا به راحتی می‌تواند موجب غرق شدن وی شود.

کاظم پولادی؛ در ادامه این گفتگوی اختصاصی با پایگاه خبری حرف شمال ، به روش های مقابله این جریان های مرگ بارِ شکافنده، اشاره کرد و گفت: در صورت گرفتار شدن در جریان شکافنده، هرگز برخلاف جریان و به سمت ساحل شنا نکنید؛ همانطور که اشاره کردم  این اقدام مرگبار منجر به خسته شدن کامل شناگر شده و شناگر از رمق افتاده و به راحتی غرق خواهد شد. بهترین واکنش این است که در ابتدا  آرامش خود را حفظ کنید؛وحشت و هیجان‌زدگی موجب هدر رفتن انرژی شما شده و مانع تفکر صحیح می‌گردد؛ سپس با تکان دادن دست و فریاد زدن از نجات‌غریق کمک بخواهید!

این کارشناس ارشد عمران_مهندسی سواحل، بنادر و سازه های دریایی؛ دو راه نجات  پیش روی گرفتاران این جریان های آبی دانست و توضیح داد: اگر قدرت بدنی یالایی دارید و یا شناگر ماهری هستید به صورت موازی با ساحل حرکت کرده و از مسیر جریان کاملاً خارج شوید؛ و سپس به صورت مورب به سمت ساحل برگردید. این احتمال وجود دارد که به واسطه جریان‌های آب موازی ساحلی ، که ممکن است از چپ یا راست شما در جریان باشند، مجدداً به داخل جریان شکافنده بازگردید! در این صورت از سمت دیگر؛ راست یا چپ،  نسبت به فرار از جریان اقدام کنید.

مهندس پولادی؛ در خاتمه با توجه به وجود ساحل ماسه ای در بسیاری از کرانه های مازندران و گیلان، گفت: در بسیاری از کرانه‌های گیلان و مازندران ساحل ماسه‌ای است و در ساحل ماسه ‌ای نشانه‌ هایی همانند شکل هلال یافت می ‌شود که نوک هلال جایی است که جریان شکافنده پدیدار می‌شود. وی نشانه های دیگر تشخیص جریان شکافنده را اینگونه توضیح داد که  اگر کسی روی تپه ماسه ‌ای، نیمکت‌های چوبی یا روی سقف خودرویی بایستد و به کرانه دریا نگاه کند راه‌ ها و شکل‌ هایی را که به بادبزن دستی شباهت دارد را خواهد دید! به گونه‌ای که دسته بادبزن به سوی ساحل و دهنه بازش به سوی دریاست؛ وی رنگ روشن در کف آب  را هم از دیگر نشانه وجود جریان شکافنده دانست و گفت: البته این شکل ‌های ظاهریِ جریان شکافنده ‌است که مردم می‌توانند به سادگی شناسایی کنند؛ و  نشانه‌های دیگر نیازمند سنجش با دستگاه‌های دقیق دریایی است.