سایه گنج‌یابان بر کجور/ حراست از میراث چند هزارساله با دستان خالی

 کجور یا شهر سوخته با داشتن آثار تاریخی و غنای میراثی همواره مورد هدف گنج‌یابانی است که حتی با بیل و کلنگ به‌به جان میراث‌هایش افتاده‌اند.

به گزارش حرف شمال، بخش کجور دارای آثار و ابنیه‌ها و محوطه‌های ارزشمند، معماری و نیز ابزارآلات و اشیا تاریخی با قدمتی چند هزارساله یکی از مناطق منحصربه‌فرد مازندران به شمار می‌رود. اگرچه تشکیل یگان حفاظت، روند حفاری‌های غیرمجاز در منطقه را کاهش داده است اما لزوم تقویت و تجهیز این یگان برای حراست از میراث تاریخی و فرهنگی امری ضروری است.

 

 

سرپرست یگان حفاظت و کارشناس اداره میراث فرهنگی نوشهر  با اشاره به اینکه در سال جاری بیش از پنج گروه حفاری غیرمجاز در منطقه کشف و دستگیرشده است افزود: حتی در یک مورد شاهد حفاری غیرمجاز در یک‌منزل شخصی بودیم که شناسایی شد.

جواد رجبی سابقه تشکیل یگان حفاظت را به سال ۸۴ ذکر می‌کند و ادامه می‌دهد: با تشکیل یگان حفاظت، روند حفاری غیرمجاز با کمک نیروی انتظامی و دوستداران میراث فرهنگی کمتر شده است اما نیاز به ساماندهی و تقویت یگان کاملاً محسوس است.

وی با اشاره به گستردگی منطقه تحت پوشش یگان حفاظت در نوشهر، چالوس و کلاردشت ادامه داد: لازم است تا در هر منطقه پایگاه حفاظت داشته باشیم و امیدواریم در این زمینه برنامه‌ریزی شود.

رجبی با اظهار اینکه درگذشته ۲۷ نیرو تحت پوشش یگان حفاظت میراث فرهنگی غرب استان مازندران بود ادامه داد: با جدا شدن شهرستان‌ها، در حال حاضر سه نیرو تحت پوشش یگان حفاظت میراث فرهنگی نوشهر فعالیت دارند.

سرپرست یگان حفاظت میراث فرهنگی نوشهر، شمار آثار تاریخی و میراث ثبت ملی شده نوشهر را ۳۲ اثر اعلام کرد و گفت: امامزاده طاهر هزار خال، امامزاده دبیر صالحانی، محوطه قدیم شهر کجور و امامزاده علی پول ازجمله آثار ثبت‌شده در فهرست آثار ملی منطقه به شمار می‌روند.

وی یادآور شد: درمجموع در نوشهر و چالوس ۴۴ اثر تاریخی در فهرست آثار ملی ایران وجود دارد و ۸۵ اثر تاریخی نیز حفاظتی است اما بااین‌حال، ۵۰ تا ۶۰ درصد آثار هنوز شناسایی‌شده نیستند و باید بررسی و پایش های لازم برای شناسایی آن صورت گیرد.

رجبی با اشاره به اینکه بیشتر تپه‌ها و امامزاده‌های تاریخی مورد هدف حفاران قرارگرفته، بیان کرد: به‌عنوان نمونه حفاری‌های غیرمجاز یک امامزاده منطقه را براثر حفاری غیرمجاز همانند ترکش‌های نارنجک، سوراخ کرده است.

وی به شکل‌گیری یگان حفاظت میراث فرهنگی اشاره کرد و اظهار داشت: شکل‌گیری این یگان تازه تأسیس کمک بسیار شایانی به صیانت از آثار تاریخی و ابنیه کشور کرده است، به‌طوری‌که حفاری و سرقت از اشیای تاریخی و فرهنگی کاهش‌یافته و بسیاری از باندهای قاچاق اشیای عتیقه دستگیر و متلاشی‌شده‌اند.

به گفته رجبی، بسیاری از آثار تاریخی در این مدت شناسایی و با گزارش‌ها به‌موقع مأموران یگان حفاظت از تخریب بسیاری از بناها جلوگیری شده اما با توجه به وسعت بسیار زیاد بخش کجور و پراکندگی روستاها در این منطقه، ضرورت تقویت نیروهای یگان حفاظت میراث فرهنگی همراه با تجهیزات کامل‌تر کاملاً قابل‌لمس است.

سرپرست یگان حفاظت میراث فرهنگی نوشهر ادامه داد: با توجه به پیگیری‌های سازمان در خصوص ساماندهی یگان حفاظت در آینده‌ای نزدیک و با مجهز کردن این یگان و تلاش‌های شبانه‌روزی از مواریت گذشته و فرهنگ مملکت خود حفاظت و نگهبانی خواهیم کرد.

وی در خصوص دستگاه‌های فلزیاب گفت: رشد بالای تبلیغات فلزیاب در فضاهای مجازی بدون کجور و خریداری آن توسط مردم، هرگونه تبلیغ، خریدوفروش دستگاه فلزیاب و حمل و نگهداری و استفاده آن به مجوز رسمی آن توسط سازمان میراث فرهنگی است و در غیر این صورت جرم محسوب می‌شود.

 

کجور همواره یکی از مناطق پرتردد و مورد هدف حفاران غیرمجاز است که در فصول مختلف در این بخش حضور یافته و سعی در انجام حفاری‌های غیرمجاز دارند.

سرپرست اداره میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری شهرستان نوشهر نیز  افزود: بخش کجور دارای آثار و ابنیه‌ها و محوطه‌های ارزشمند، معماری و نیز ابزارآلات و اشیای تاریخی با قدمتی چند هزارساله یکی از مناطق منحصربه‌فرد مازندران به شمار می‌رود که می‌توان از این فرصت‌های ارزشمند تاریخی منطقه برای توسعه و رونق بخشی صنعت توریسم استفاده بهینه کرد و این امر نه‌تنها به شکوفایی و اقتصاد در حوزه گردشگری در بخش کجور کمک می‌کند بلکه موجب محفوظ ماندن ابنیه تاریخی از گزند آسیب‌های حفاران غیرمجاز سودجویان هم می‌شوند.

 مهدی اسحاقی افزود: حفاظت از مواریث و ارزش‌های فرهنگی وظیفه عموم است و از عموم مردم و نیز ارگان‌های دولتی و خصوصی انتظار می‌رود در حفظ و صیانت از هویت و ارزش‌های این مرزوبوم همچنان کوشا باشند.

وی بابیان اینکه در خصوص فرهنگ‌سازی برای صیانت از آثار تاریخی برنامه‌هایی از طریق انجمن‌های میراث فرهنگی داریم که از این برنامه از آموزش میراث فرهنگی در مدارس تا تشکیل همیار میراث فرهنگی را شامل می‌شود.

اسحاقی با عنوان اینکه امروزه اهمیت و ارزش حفظ و نگهداری آثار تاریخی و نقش آن در هویت ملی و مذهبی بر هیچ‌کس پوشیده نیست یادآور شد: به نظر می‌رسد وظیفه شرعی و عرفی تمام مردم است که نسبت به این‌گونه آثار تعلق داشته و وارث خوبی برای آیندگان باشند.

سرپرست میراث فرهنگی نوشهر به دو مشکل فراروی این اداره اشاره کرد و گفت: به دلیل کمی اعتبارات روند احیا و مرمت آثار با کندی و سختی مواجه است، همچنین وجود افراد سودجو که متأسفانه آگاهانه با بیل و کلنگ به جان محوطه‌ها و آثار تاریخی می‌افتند از دیگر مشکلات است.

اسحاقی، مشارکت مردم و ایجاد انجمن‌های میراث فرهنگی در منطقه را راهبرد مبارزه با مشکل ذکرشده بیان کرد و ادامه داد: امید است با همراهی همدیگر بتوانیم گام مهم برای احیا و حفظ آثار تاریخی برداریم و از ادامه فعالیت این‌گونه حفاران غیرمجاز جلوگیری کنیم.

مطالعات و پژوهش‌های باستان شناسان در دشت کجور وجود محوطه‌هایی با آثار فرهنگی هفت‌هزارساله را در این منطقه نشان می‌دهد و دشت کجور به علت دارا بودن زیست مناسب در همه دوران پیش‌ازتاریخ، دوران تاریخی و تمامی دوران اسلامی محل سکونت بوده و فرهنگ‌های غنی بر آن حاکم و ازلحاظ باستان‌شناسی دارای اهمیت ویژه‌ای است/ خبرگزاري مهر-حسن قمي