گردشگري؛ حسرتي كه بر دل معلولان مانده است/ «گردشگری برای همه» نیست

محدودیت‌های زیرساختی که حوزه گردشگری برای معلولان وجود دارد، این بخش را از رونق انداخته است، معلولان بسیاری به گردشگری علاقه دارند اما زیرساخت‌ها به آنها اجازه ورود نمی دهد.

حرف شمال: دلشان برای یک سفر ساده اما بی‌دغدغه تنگ‌شده است و گردشگری برایشان چندان معنی و مفهومی ندارد.وقتی صحبت از سفر و تفریح می‌شود، معلولیت همانند سنگی جلویشان سد می‌شود و به‌ناچار قید سفر و سیاحت را می‌زنند و تنها جرمشان این است که پای رفتن ندارند و معلول هستند.

به شعار هفته گردشگری که می‌نگرد، تلخندی بر چهره‌اش نقش می‌بندد، «گردشگری برای همه، همه برای گردشگری» و با حسرت می‌نویسد، گردشگری برای همه جز معلولان. آخرین باری که سفر رفته است را به خاطر نمی‌آورد، همه خاطره‌اش از سفر، رفتن از منزل به مدرسه یا منزل اقوام در همان محله سکونتشان است، می‌پرسد کی ما هم به سفر خواهیم رفت.

از رویاهایش می‌گوید، از اینکه کاش همانند دیگران سالم بود و از روی ترحم به وی نگاه نمی‌کردند و کاش او نیز همانند دیگران، حق سفر داشت. ادامه می‌دهد، ما هنوز مفهوم گردشگری را درک نکرده‌ایم، و برای گردشگر شدن چه باید کرد و چه امکاناتی باید داشت و آیا بااین‌همه موانع من و دوستانم می‌توانیم به یک تور چندساعته گردشگری برویم.

می‌گوید: برای سفر رفتن و استفاده از وسیله نقلیه مناسب، هتل‌ها، مراکز اقامتی و تفریحی با مشکل مواجه هستیم و دلمان می‌خواهد مناطق زیبای شهر و استان را ببینیم اما یارای رفتن نداریم.

می‌خواهم سفر کنم نمی‌توانم چون راه رفتن ندارم، چون ناشنوا و نابینا هستم، چون نمی‌توانم مانند دیگران از خود محافظت کنم، پس باید همیشه در منزل خودم بمانم، آیا این همان برابری فرصت‌ها است. من هم می‌خواهم بدانم جهان چقدر زیباست و چه جاهایی دیدنی دارد آیا این رویاها رنگ واقعیت خواهد کرد.

"سحر "دختر توانجوی دانش‌آموزی است که دوست دارد سفر کند تا مفهوم گردشگری برای همه و همه برای گردشگری را درک کند اما آیا امکانات و زیرساخت‌های موجود برای گردشگری معلولان فراهم‌شده است؟

 به تأکید کارشناسان، رونق گردشگری معلولان نیازمند، مناسب‌سازی، تغییرات مهندسی و صنعتی در ساختار محیط اماکن عمومی، مراکز گردشگری و تفریحی و فراهم شدن ابزار و تجهیزات مناسب است تا محدودیت‌های جسمی و حرکتی توان‌جویان را رفع کند.

بی‌تدبیری و شعارزدگی مسئولان درگذشته و بی‌توجهی به وضعیت معلولان باعث اجرای طرح‌هایی در استان شده که معلولان از این امکانات نمی‌تواند استفاده کنند و مناسب‌سازی این طرح‌ها امروز زمان‌بر و هزینه‌های سنگینی را به دنبال دارد.

ماده ۲ قانون جامع حمایت از حقوق معلولان هم که در سال ۸۳ به تصویب مجلس شورای اسلامی رسیده است بر لزوم مناسب‌سازی معابر برای معلولان تأکید داشته است معلولیت، محدودیت نیست ولی با بی‌تدبیری گذشتگان ورود معلولان به جامعه کمی دشوار است چراکه عدم دسترسی معلول به برداشت پول از عابر بانک خود محدودیت و اختلال روانی را در معلول ایجاد می‌کند که این برای ورود معلول به جامعه خوب نیست.

نبود یک تعریف مشخص و منسجم درزمینهٔ مناسب‌سازی فضاهای اداری و حتی خیابان‌ها باعث شده همواره تلاش‌ها در استان درزمینهٔ مناسب‌سازی وجود داشته باشد اما همیشه به علل مختلف و نبود بستر مناسب اجرایی عقیم مانده یا طرح‌ها نتوانسته به دلیل عدم دربرگیرندگی مناسب نتیجه مطلوب را داشته باشد.

 

 

 

هم اکنون ۵۰ هزار معلول در سامانه سازمان بهزیستی استان شناسنامه‌دار هستند و درحالی‌که در همه کشورهای دنیا کنوانسیون حقوق معلولان موردپذیرش نهادهای اداری و اجرایی قرارگرفته است اما متأسفانه در ایران به‌رغم برخورداری از قانون جامعه معلولان، تمکینی برای اجرای مفاد این قانون از سوی دستگاه‌های اجرایی صورت نمی‌گیرد.

سعید آرام مدیرکل بهزیستی مازندران بابیان اینکه جامعه باید بستر مناسبی برای معلولین فراهم کند، افزود: معلول تنها یک نقص دارد و اگر جامعه نتواند بستر مناسب برای آن‌ها آماده کند خود معلول است.

آرام بیان کرد: متأسفانه یک مشکلی که در جامعه وجود دارد تمامی نگاه‌ها با عنوان معلول به سازمان بهزیستی است، درحالی‌که همه دستگاه‌های اجرایی باید برای حمایت و کمک به این قشر وارد میدان شوند.

وی بابیان اینکه نگاه جامعه به معلول باید همانند یک فرد عادی باشد بسیاری از مشکلات حل خواهد شد، گفت: باید نگاه‌های محبت‌آمیز را جایگزین نگاه‌های ترحم‌آمیز کنیم.گردشگری برای همه شعاری است که تحقق آن در جامعه برای انسان‌هایی با نیازهای ویژه و معلولان یک نیاز اساسی محسوب می‌شود و به نیازهای فرهنگی این قشر پاسخ می‌دهد.

دلاور بزرگ نیا مدیرکل میراث فرهنگی مازندران افزود: در کنار مناسب‌سازی فضای شهری برای معلولان، گردشگری می‌تواند زمینه تعامل و ارتباط هرچه بیشتر معلولان را با آحاد جامعه فراهم کند.

بزرگ نیا بابیان اینکه باید شرایطی در جامعه فراهم شود تا فرصت‌های برابر برای گردش معلولان و انسان‌های با نیازهای ویژه فراهم شود افزود: تأسیسات و مراکز گردشگری و فضای شهری باید برای گردشگری معلولان و بچه‌های استثنایی برنامه‌ریزی و فرصت‌های برابر برای همگان ایجاد کند و حواسمان به همه اقشار جامعه باشد.

وی تأکید کرد: باید برای معلولین و ناتوانان جسمی به‌صورت ویژه برنامه‌ریزی در حوزه گردشگری موردتوجه قرار گیرد و دسترسی معلولین به همه حوزه‌های شهری از موارد مهم و موردتوجه است.

مناسب‌سازی فضا و مکان برای رفت‌وآمد افراد دارای معلولیت، اختصاص سهمی از فضای عمومی جامعه به این افراد، که نه لطفی در حق آن‌ها که از حقوقشان است، اجرای کامل  قوانین مصوب و تغییر نگاه ترحم‌آمیز به این افراد برای بیرون آوردن افراد دارای معلولیت از خانه، به گردش بردنشان و درنهایت منتفع شدن تور و گردشگری برای آنان ضرورتی است که اینک فراموش‌شده است.