طمع رستوران چی ها به کاخ چایخوران چالوس / بی تدبیری متولیان گردشگری در کمین کاخ!

در حالی کاخ چایخوران چالوس به بخش خصوصی واگذار می شود که متولیان گردشگری و میراث فرهنگی شهرستان و استان از جزئیات مزایده و مفاد قرارداد، اظهار بی اطلاع می کنند!

 

 

 

حرف شمال/ گزارشی از محمدصفر لفوتی؛ هرتیشه برآثار تاریخی ایران زمین دل هر علاقه مندی به تاریخ و فرهنگ را می آشوباند ، گویی پس از هزاره ها دشمنی با این سرزمین باستانی و پس از فروهشتن آتش خشم اسکندر و دیگر دشمنان این سرزمین؛ هنوز در این روزها همچنان این میراث کهن به تاراج می برند؟

 

 

 

امروزه پاسداری از میراث گرانسنگمان و نگاهبانی از هرآنچه که روزگار بما سپرده است جز در باز نمود روشن و خوانش روشنمند آن ممکن نخواهد بود.

از جاده چالوس که وارد استان مازندران می شوید از دو راهی نوشهر و چالوس اگر به سمت چپ بپیچید شهر چالوس در برابر شماست. از مسیر چالوس تا رامسر اگرچه شهرها و تفریگاههای زیادی وجود دارد اما این دو شهر همیشه بیشتر مورد توجه بوده اند.
شهرستان چالوس در غرب استان مازندران و در ساحل دریای خزر واقع شده و دارای سابقه تاریخی فراوانی بوده و به خاطر سرسبزی و زیبایی‌ها به عقیق همیشه سبز مشهور است. این شهرستان ازشمال به دریای خزر، جنوب به استان تهران و از غرب به شهرستان عباس آباد و از شرق به شهرستان نوشهر متصل می‌باشد، مساحت آن ۲۸۰۰ کیلومتر مربع و جمعیت آن ۱۵۰هزار نفر و بیش از ۱۰۰روستا دارد.
هوای چالوس مانند دیگر نقاط مازندران و گیلان متغیر و مرطوب است. دمای هوا در تابستان از ۲۵ تا ۳۶ و در زمستان از ۵ تا ۱۲ درجه سانتیگراد متغیر و به همین دلیل دمای هوای این شهرستان نه زیاد گرم و نه زیاد سرد است. ارتفاعات چالوس غالباً پوشیده ازبرف است؛ سرمای بهمن ماه از دیگر ماه‌های زمستان در چالوس بیشتر و گرمای تیرماه تا نیمه اول مرداد از دیگر ماه‌های تابستان بیشتر است.
جاذبه‌های مهم گردشگری این شهر کاخ چایخواران اشرف ، کاخ مادر ، کاخ اجابیت، دریاچه ولشت، منطقه ییلاقی،کوهستان دلیر، کلاردشت، پارک جنگلی فین، پل فلزی مرکز شهر ، تله‌کابین نمک آبرود ، هتل استقلال خزر ، تپه تجک مازوپشته ، جاده سنگ فرش سینوا ووو... می‌باشد.

چندی پیش با نقل و قول از مدیرکل میراث فرهنگی ، صنایع دستی و گردشگری مازندران ، از آغاز واگذاری بناهای تاریخی استان به بخش خصوصی خبردادند، وی در گفتگوی خبری اعلام کرد که متقاضیان می توانند در پایگاه اطلاع رسانی صندوق احیاء و بهره برداری بناها و اماکن تاریخی کشور برای این منظور نام نویسی کنند.

دلاور بزرگ نیا با بیان اینکه درگام نخست واگذاری بناهای تاریخی به بخش خصوصی , خانه منوچهری آمل ، کاخ چایخوران چالوس و خانه رَمَدانی ساری در دستور کار قرار گرفته افزود: این سه بنای تاریخی با کاربری پیشنهادی اقامتی ، پذیرایی و خدمات گردشگری به بخش خصوصی واگذار می شود.

این خبر بسیار سریع تر از آنچه که انتظار می رفت اجرایی و شنیده شد که کاخ چای خوران ، به علت کمبود بودجه دولتی درجهت بازسازی،مرمت و نگه داری آثار تاریخی و ملی کشور ، طی یک قرار داد رسمی برای مدت یازده سال به شرکتی که دفتر مرکزی اش در تهران می باشد جهت استفاده به عنوان رستوران ! اجاره داده شده است!!!
کاخ چای‌خوران از بناهای مربوط به دوره پهلوی اول و 80 سال پیش است و در جنوب میدان معلم چالوس معروف به محوطه کاخ، واقع شده است. این اثر در تاریخ ۲۶ اسفند ۱۳۵۳ با شمارهٔ ثبت ۱۰۴۵ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. این بنا در محوطه‌ای به وسعت حدود ۴۰۰۰ متر مربع و در یک طبقه و زیرزمین ساخته شده است. دو ورودی اصلی بنا در ضلع‌های شرقی و غربی واقع هستند و فضاهای داخلی ساختمان از دو بخش اصلی و خدماتی تشکیل شده است که توسط راهروی میانی به هم متصل شده‌اند. بخش اصلی این بنا شامل بالکن ستون‌دار شمالی و دو تالار مربع شکل در قسمت جنوبی و یک تالار مستطیلی در جهت شمالی-جنوبی می‌باشد که با تزئینات زیبای گچ‌بری مزین شده است. بخش خدماتی شامل دو اتاق و آبدارخانه و دو ایوان در قسمت‌های شرقی و غربی است و نماى بیرونی آن دارای تزئینات کاشى‌‌کارى بسیار زیبایی است . مصالح عمده ی آن را سنگ و آجر تشکیل مى‌دهد و پوشش بام آن به صورت شیروانی، تراس آن به شیوه خاصی نرده چینی شده که نفوذ رطوبت به بدنه دیوار ها و رها کردن بنا به حال خود ، خزه ها و علفچه ها مانند موریانه در حال از بین بردن بدنه این اثر ملی هستند.

 

این اثر تاریخی که دارای معماری ایرانی – اروپایی می باشد ، در برهه ای از زمان به خاطر عدم توجه به این بنا ،به حالت مخروبه ای تبدیل ولی بعدها مورد مرمت و بازسازی قرار گرفته و به ثبت آثار ملی و تاریخی در آمد و مدتها به عنوان اداره میراث میراث فرهنگی و گردشگری شهرستان مورد استفاده بود.

بد نیست که بدانید قرار است از این ملک بعنوان رستوران بهره برداری شود ! یعنی یک اثر باستانی ، تاریخی و ملی که درهمه جای جهان به عنوان معرف تاریخ ، تمدن و هنر آن کشور ، همانند چشمانشان از آن مراقبت می کنند ، درایران ، استان مازندران و شهرستان چالوس که همه آنرا به عنوان یک دیار گردشگری و توریستی می دانند ، خیلی راحت به مزایده گذاشته شده و قرار است توسط بخش خصوصی به رستوران تبدیل شود ، آن هم برای مدت یازده سال....!!!

لازم به یادآوری است سالها قبل نیز هتل معروف به "بنیاد پهلوی" واقع در ضلع شرقی میدان معلم شهرستان چالوس و به جامانده از دوره پهلوی اول که بعنوان هتل در دو طبقه و زیر زمین در امتداد شمالی و جنوبی ساخته شده بود و به شماره 1523 در فهرست آثار تاریخی ثبت گردیده هم تبدیل به یک مرکز درمانی به نام " درمانگاه امام رضا (ع) " شده است!

با توجه به ماده 2 قانون تشکیل سازمان میراث فرهنگی و گردشگری و در اجرای بند 12 از ماده 2 قانون اساسنامه سازمان میراث فرهنگی و گردشگری کشور مصوب مجلس شورای اسلامی در مورد حفظ آثار ملی با رعایت مقررات آیین‌نامه اجرایی ، محدوده حریم و ضوابط حفاظتی مربوط به این اثر تاریخی نیز مشخص شده است. محدوده حریم این اثر تحت حفاظت سازمان میراث فرهنگی و گردشگری است و هر گونه دخل و تصرف در محدوده حریم و تخلف از ضوابط حفاظتی مربوطه برابر مواد 558 لغایت 569 از کتاب پنجم قانون مجازات اسلامی (تعزیرات و مجازات‌های بازدارنده) جرم محسوب می‌شود و مرتکب مشمول مجازات‌های قانون خواهد بود.

ثبت ملی یک اثر برای مالکین آن محدودیت‌هایی نظیر از میان رفتن حقوق مالکانه، ممنوعیت مرمت یا فروش ملک بدون اطلاع و اجازه دولت ایجاد می‌کند ولی مخارج حفاظت از بناهای ثبت شده برعهده دولت است. یعنی یا دولت باید همه آثار تاریخی را خود بخرد و حفاظت کند که ممکن نیست؛ یا باید برای مالکان آثار تاریخی امتیازاتی قائل شود ولی در عمل هیچ‌یک از این کارها صورت نمی‌گیرد.

طبق قانون، ابنیه و اماکن ثبت شده در فهرست آثار ملی از پرداخت عوارض شهرداری معافند: ماده واحده–کلیه ابنیه، اماکن و محوطه‌های تاریخی که در تصرف یا مالکیت سازمان میراث فرهنگی کشور می‌باشند و بناها و اماکنی که در تصرف یا مالکیت اشخاص حقیقی یا حقوقی است و طبق قوانین مربوط در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده‌اند یا می‌رسند و همچنین موزه‌ها تحت پوشش سازمان مذکور، از پرداخت کلیه عوارض شهرداری معاف می‌باشند.
 این روزها در شبکه های اجتماعی استان مازندران بسیاری از فعالین حفظ آثارباستانی و ملی نسبت به خبر واگذاری بناهای تاریخی استان مازندران به بخش خصوصی معترض شده اند و این سوال را مطرح می کنند که آیا واقعا کشور و سازمان میراث فرهنگی ، صنایع دستی و گردشگری ، اینقدر از لحاظ بودجه در تنگنا است که آثار تاریخی و ملی ثبت شده را به حراج گذاشته است؟؟!!

در این ارتباط گفتگوی تلفنی با دکتر دلاور بزرگ نیا،مدیرکل میراث فرهنگی،گردشگری و صنایع دستی استان مازندران انجام شد، وی که همچون گذشته با روی باز و گشاده پذیرای گفتگو گردید و در لحظه به لحظه صحبت هایش حسِ دلسوزی نسبت به تاریخ و تمدن این مرز و بوم و نیز احترام برای نظر مردم و شهروندان تداعی میشد ، در این رابطه گفت: بعد از اینکه درکل کشور آثار متعدد فراوانی که ثبت ملی و یا بالاتر بودند واگذار شد و پاسخ مناسبی نیز داشته ، در مازندران نیز آغاز به اجرا شده است و در همان ابتدای راه و در اولین و نخستین اقدام یک سری از روی ناآگاهی اقدام به جو سازی های غیر منطقی نموده اند.

بزرگ نیا افزود : اسامی همه این آثار ازگذشته به صندوق احیا داده شد و همه مسیر قانونی واگذاری را که برای حفظ این آثاربوده است را طی نمود. وی در ادامه گفت: کسی که این اثر ملی را تحویل میگیرد کاربری در شأن بناء را برایش تعریف می کنیم که هم بناء را مرمت نموده و هم بابت استفاده و کاربری درخورشأن آن بناء اجاره ای هم پرداخت می کند. وی افزود: حتی الان آثار بسیار ارزشمندی در کاشان و یزد و دیگر نقاط کشور تبدیل به هتل و رستوران و کافی شاپ و امثالهم شده و درحال بهره برداری در خور سأن بناهای تاریخی و ملی هستند.

 

 

بزرگ نیا در حالیکه که از جزئیات مزایده و مفاد قرارداد اظهار بی اطلاع نمود و گفت می بایستی این اطلاعات از صندوق احیا کسب شود ، بیان نمود: مقرر شده بهره بردار بخش خصوصی تا سقف مبلغ دویست و پنجاه میلیون تومان بنای این اثر ثبت شده ملی را تحت نظارت و طبق نقشه و قوانین موجود مرمت و بازسازی نماید.

او گفت : همین الان در شهرستان ساری سه بنای تاریخی ارزشمند راهم می خواهیم واگذارکنیم ، وقتی اعتبارات دولتی پاسخگوی نیاز و مرمت این آثار نیست و نمی توان بهره برداری مناسب از آن انجام داشت و حیات درخورِ شأن این آثار را جاری کرد ، به نفع بناء و زنده شدن این آثار و معرفی بیشتر به مردم است.
وی ادامه داد : وقتی می گوییم یک بنا باید حفظ شود ، چند مرحله داره، ثبت و حفاظت بناء ، مرمت بناء و احیای بناء ؛ الان این بناء ثبت شده و تحت حفاظت است ، می گوییم برفرض اگر مرمت خوبی هم کرده باشیم که پیش بینی ما این است حدود دویست تا سیصد میلیون تومان بودجه برای این کار نیازاست ، خب بعد از آن باید بتوانیم آنجا را احیاء کنیم ، نه اینکه آنرا تبدیل به اداره شهرستان کنیم که چند تا ارباب رجوع بخواهند در آنجا تردد و رفت و آمد داشته باشند؛
وی افزود: خیلی از موزه ها درکشور وجود دارند که حتی قدرت درآمدزایی برای پرداخت قبض برق آنجا هم وجود ندارد و بسیار بسیار خلوت است به همین خاطر این نوع واگذاری ها در همه مناطق کشور و حتی دنیا رسم شده و بدون هیچگونه حساسیتی انجام می شود که شاید برخی از آنها اهمیت بسیار بالاتری از بناهای مازندران داشته اند و نگاه امروز باید این باشد که کاربری موزه ها را از شیئی محور تبدیل به مردم محور کنیم!
بزرگ نیا توضیح داد که : کاروان سراهای دوره ساسانی و عباسی و ... دراصفهان تبدیل به هتل و امثالهم شده و به خاطر اینکه آنجا بنای تاریخی است گردشگر می رود تا یک شب را درآن هتل بگذراند؛ او این سوال را از معترضین به واگذاری بناهای تاریخی و ملی مازندران و به خصوص شهرستان چالوس نمود که چه اشکالی دارد اجازه داده بشود تا گوشه حیاط چنین آثاری ، کافی شاپ و رستوران و سفره خانه ایجاد گردد تا آنجا مورد تردد مردم و جوانان قرار بگیرد؟ و پاتوق مناسبی برای رفت و آمد مردم،هنرمندان و اقشارفرهیخته جامعه بشود و از فضا هم لذت ببرند؟ او گفت : باید به بهانه های اینچنینی بتوانیم جوانان این مرز و بوم را به اینگونه مکان ها جذب کنیم تا در کنار تفریح ، از آثار تاریخی و ملی کشور نیز دیدن نموده و بتوان ارزشمندی تاریخ ، بناء و اشیاء را معرفی کنیم.

 دلاور بزرگ نیا ، که خود را یکی از حامیان سرسخت و مدافعین میراث فرهنگی درکشور و استان مازندران می داند معتقد است که همه این حساسیت ها از سر دلسوزی است گرچه برخی هم شیطنت هایی دارند و شاید اخبار را وارونه منتقل کنند ، اما درخواست من از شما بعنوان اصحاب جرائد و یکی فعالین تاثیر گذار رسانه ای در کشور و نیز دیگر همکارانتان این است که برای تغییر نگاه سنتی نسبت به بناهای تاریخی و جذب سرمایه گذار تلاش و به ما کمک کنید.

وی گفت : متاسفانه برخی از روی ناآگاهی و عدم تحقیق باعث فراری دادن سرمایه گذارها می شوند؛ هیچکس حاضر نیست یک بنای تاریخی و ملی را تخریب کند،مطمئن باشید دولت و سازمان میراث فرهنگی،گردشگری و صنایع دستی و صندوق احیاء، تمام توان خود را جهت حفظ این آثار به کار خواهد برد و همه جوانب را در متن و مفاد قراردادهای اینچنینی لحاظ می کند.

مدیر کل میراث فرهنگی،گردشگری و صنایع دستی استان مازندران گفت : حتما در آینده ای نه چندان دور طی یک نشست رسانه ای و مطبوعاتی تمام جزئیات این طرح را به اطلاع عموم شهروندان و دلسوزان مازنی و نیز فعالین میراث فرهنگی استان و کشور رسانده تا به آرامش خاطر دست یافته و اعتماد لازم فراهم گردد، او در پایان اعلام کرد : مطمئن باشید هرآنچه که مردم بخواهند ، همان خواهد شد و تصمیم گیرنده آخر مردم عزیز هستند.