مدیریت شهری در سایه ی فرهنگ

حرف شمال: سکینه دیوسالارفعال فرهنگی و مدرس دانشگاه، در یادداشت پیش رو نوشته است: صنعتی شدن جوامع شهری و میل به رشد شتاب آلود فرهنگی در آن؛ شالوده ی ژرف ساختی شهرها یا همان درونمایه ی فرهنگی و هنجارهای اجتماعی، از اعتقادات کلاسیک و آداب و سنن گذشته دور گشته است.تمایل به مدرنیته شدن جزء جزء ارکان زندگی، در قالب رفاه طلبی غربی و سوق یافتن به سمت و سوی ارزش های مادی؛ از شهرها و آدم های آن، افرادی ساخته که بیشتر به تجمل گرایی در ظاهر سازه های شهری و درونمایه ی زندگی روزمره گرایش یافته اند.

صنعتی شدن جوامع شهری و میل به رشد شتاب آلود فرهنگی در آن؛ شالوده ی ژرف ساختی شهرها یا همان درونمایه ی فرهنگی و هنجارهای اجتماعی، از اعتقادات کلاسیک و آداب و سنن گذشته دور گشته است.تمایل به مدرنیته شدن جزء جزء ارکان زندگی، در قالب رفاه طلبی غربی و سوق یافتن به سمت و سوی ارزش های مادی؛ از شهرها و آدم های آن، افرادی ساخته که بیشتر به تجمل گرایی در ظاهر سازه های شهری و درونمایه ی زندگی روزمره گرایش یافته اند. این مسیر آنقدر پا را فراتر از نیازهای اجتماعی نهاده ایم که می توان ادعا کرد؛ کم کم پایبندی به ارزش های اخلاقی، مناسبات خانوادگی و خویشاوندی را از یاد برده ایم!

شهرها به شکل ماشینی و غیر متجانسی توسعه می یابند؛ اما در مقابل به همان میزان فرهنگ در جامعه حکمفرما نیست! درنتیجه هنجارگریزی و قانون شکنی افزایش یافته و اعتماد عمومی در بین شهروندان از بین می رود. شهری که در آن فرهنگ یک ضرورت نباشد؛ آمادگی دارد تا چهره ای زشت و نا امید کننده از خودبه جای گذارد و به راحتی بسیاری از حقوق مسلم شهروندان پایمال گردد.

در شهرهایی که فاقد فرهنگ ارتقا یافته اند؛ مردم از چراغ قرمز به آسانی عبور می کنند، آشغال را از شیشه ی ماشین بیرون پرت می کنند، در صف های نانوایی و بانک ها با هم بحث و جدل بی مورد می کنند و شهروندان تنها به منفعت و مال اندوزی خود فکر می کنند. در چنین شهرهایی است که رشوه و دور زدن قانون تبدیل به یک هنجار می شود و در مسئله ی ساخت و سازها و دریافت جواز و مراحل قانونی؛ تخلفات بسیاری صورت می پذیرد. آزار حیوانات و تخریب محیط زیست، کودک آزاری، دزدی، اعتیاد و دیگر معضلات جوامع شهری در چنین بستری رشد می یابد و کم کم کنترل آن برای نهاد های مربوطه سخت می شود.این در حالیست که اگر در همان شهر، سینما، سالن تئاتر، انجمن های فرهنگی هنری و ادبی، گالری ها، آموزشگاه های هنری و فرهنگی و مهم تر از همه موسسه های مردم نهاد حضوری مستمر و چشمگیر داشته باشند، به مرور سبک زندگی تغییر کرده و از خودگذشتگی، احترام به حقوق شهروندان، همکاری و تعامل در پیشرفت و آبادانی شهر و روستاها سرعت می یابد و کم کم با چهره ای امن و قابل احترام مواجه می شویم.

اینجانب به مدد شما شهروندان فهیم نوشهری و اعتمادتان؛ سالها در عرصه ی فرهنگی این شهر؛ بعنوان مدیر اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی شهرستان نوشهر خدمت کرده ام؛ خدمتگذاری در سنگر فرهنگی شهر من «نوشهر» به همراه 6 سال و اندی افتخار حضورم در شورای اسلامی شهر نوشهر و عهده داری ریاست کمیسیون فرهنگی این شورا، انگیزه های بسیاری را در من بارور کرد. انگیزه هایی ارزشمند با رویکردی توسعه مدار در شهرم؛ مرا به سمت و سویی سوق داد که امروز می توانم این ادعا را داشته باشم که نوشهر امروز اگرچه از شهر آرمانی مان در عرصه های فرهنگی، اجتماعی و سیاسی کمی جا مانده؛ اما به مدد شهروندانی تحصیل کرده، روشنفکر، فرهنگی، هنرمند، ورزشکار و صبور و پر تجربه؛ می تواند بر قله ی تمدن میهنمان جایی رفیع داشته باشد.

توسعه ی حقیقی نوشهر؛ منوط بر توجه ویژه به مقوله ی فرهنگ می باشد. خانه ای را تصور کنید که از بیرون مستحکم و زیبا به نظر می رسد، اما در داخل، بین اعضای خانواده همیشه نزاع و کشمکش وجود دارد! تصور کنید مسایل معنوی و اخلاقی در آن خانه و حتی محله و فراتر؛ منطقه وجود ندارد! اهالی خانه به هم احترام نمی گذارند و با هم ارتباط صمیمی ای ندارند. در چنین خانه، محله، منطقه و شهری، افراد دچار ناامیدی و بی میلی روزافزون می گردند! فرهنگ همچون لباس یک شهروند، اسباب یک خانه، طراحی یک محله و مبلمان شهری یک شهر؛ می تواند بر تک تک افراد تاثیری بسزا داشته باشد. در این مسیر، این لباس، اسباب، طراحی و...که در ابتدا پوسته ی بیرونی یک فرد یا شهر بودند؛ به مرور و به مددی همگانی _ از شهروند گرفته تا بالاترین مقام مسوول_ را در بر می گیرد و ساختاری محتوایی می یابد چنان که به یک اصل یا قانونی قابل احترام در می آید.

ما می توانیم در شورای شهر با همکاری شهرداری و دیگر نهادهای مسوول؛ بنا به وظیفه، ورودی جدی به این حوزه داشته باشیم و در مبلمان شهری، ساخت میدان ها، رنگ آمیزی شهری و ساخت سازه ها از هنرمندان کمک بگیریم. این اتفاق ، هم اکنون در شهرهای بزرگتر افتاده است و در نوشهر نیز در دوره حضورم در شورا بارها به این سمت رفته ایم و تجربیاتی ارزنده نیز داشته ایم.