حرف شمال- محمدجواد ردایی*؛ این روزها مکررا خبر فوت افراد ناشی از سکته و سرطان در سنین زیر 40 سالگی را شاهد هستیم . براستی رشد فزاینده این دست مرگ و میر ها ناشی از چیست!!
با نگاه به آمارهای جالب سرانه مصرف مواد غذایی در کشور و مقایسه آن با میانگین جهانی متوجه خواهیم شد که مصرف بالای روغن، نمک، شکر و نوشابه در کشور نشان از خودکشی دسته جمعی ما ایرانی هاست.
بسیاری معتقدند که مقایسه تغذیه ایرانیان با کشورهای اروپایی، قیاسی اشتباه است و سطح رفاه و معیشت مردم تعیین کننده است، که این نگاه تا حدی غلط است .شاید میزان معیشت در دسترسی به غذاهای فراسودمند و ارگانیک که قیمت بالایی دارند را آسانتر میکند ولی این فرهنگ غلط تغذیه و الگوی مصرف اشتباه و عدم آگاهی افراد جامعه است که آنان را به مصرف مواد خوراکی با ریسک بالا سوق میدهد .
حال با مقایسه متوجه خواهیم شد که با صرف همان هزینه و تنها با جابجا کردن سرانه مصرف موادغذایی پر خطر با مواد غذایی سالم چه نتایج جالبی را میتوان رقم زد .
شیر و نوشابه
ایرانی ها در نوشیدن مضرترین نوشیدنی جهان با اقتدار در صدر ایستاده اند. سرانه مصرف این نوشیدنی در ایران 42 لیتر به ازای هر نفر در سال میباشد و این در حالیست که سرانه مصرف نوشابه در جهان 10 لیتر به ازای هر نفر در سال میباشد .
مصرف شیر و آمار های مربوط به آن همواره با چالش روبرو بوده و گاها شایعات ، مصرف این ماده سودمند را به شدت تهدید نموده است . با این اوصاف سرانه مصرف شیر در بهترین وضعیت ممکن 90 کیلوگرم به ازای هر نفر درسال میباشد.
حال اگر ایرانیان نوشابه را با سرانه مصرف جهانی (10لیتر در سال ) مصرف نمایند ، علاوه بر کاهش 32 لیتری این نوشیدنی مضر و خوشمزه ، با صرف همان هزینه میتوانند سالیانه 19 لیتر به میزان مصرف شیر خود افزوده و با کاهش مصرف یک ماده غذایی که باعث افزایش ریسک ابتلا به پوکی استخوان میگردد ، سلامت استخوان و دندان خود را افزایش دهند.
این توصیه در حالیست که شما را از خوردن نوشابه خنک در گرمای تابستان محروم نمیکند بلکه با جهت دار کردن مصرف مواد غذایی هم از خوردن و آشامیدن لذت خواهید برد و هم سلامت خود را حفظ میکنید.
شـکر و روغـن زیتون
آمارها نشان میدهد که سرانه مصرف شکر در ایران 30 کیلوگرم به ازای هر نفر در سال است که این میزان 6 برابر سرانه مصرف جهانیست و از این حیث نیز ایرانیان رکورد دار هستند.
روغن زیتون
سرانه مصرف این روغن در کشور فقط 220 گرم در سال است و این درحالیست که در برخی کشور های جهان سرانه مصرف روغن زیتون به 27 کیلوگرم در سال نیز میرسد . کشورهایی همچون سوریه و یونان در صدر مصرف کنندگان روغن زیتون قرار دارند.
حال اگر ما به اندازه میانگین جهانی شکر مصرف نماییم ( 5 کیلوگرم در سال) تنها به لیست آن 4 میلیون نفر ایرانی مبتلا به دیابت نوع دو اضافه نخواهیم شد ، بلکه با صرف همان هزینه میتوانیم میانگین مصرف روغن زیتون خود را 8 برابر کنیم و ریسک ابتلا به بیماری های قلبی و عروقی را کاهش دهیم.
به هر حال با اصلاح الگوی مصرف مواد غذایی و کم مصرف کردن مواد غذایی پر خطر نتنها سلامتی خود را بهبود میبخشیم بلکه از صرف هزینه های هنگفت 20 تا 40 میلیونی عمل قلب و دیگر امراض پر درد و رنج نیز جلوگیری مینماییم.
همانطور که مصرف بالای مواد غذایی پر خطر تهدیدی بزرگیست ، مصرف پایین فرآورده های مفید در هرم غذایی همچون گوشت و تخم مرغ و سویا و ... نیز به شدت سلامت جامعه را به مخاطره می اندازد .
در انتها اگر الگوهای غلط غذایی خود را تغییر ندهیم ، ما هم جز همان 47 میلیون ایرانی خواهیم بود که رژیم غذایی ناسالم دارند و همواره در معرض تهدید انواع بیماری ها هستیم .
* کارشناس ارشد صنایع غذایی