حرف شمال_ وجود چهار هزار و ۸۰۰ هکتار بافت فرسوده زیرپوست شهرهای مازندران، هرلحظه احتمال تکرار حادثه بم را در این استان ممکن می‌سازد.
۳۸ شهر مازندران دارای بافت فرسوده است و ۶۴۱ هکتار از مساحت سه هزار هکتاری شهرستان ساری، ۳۴۷ هکتار از مساحت ۲۷۰۰ هکتاری قائم‌شهر، ۴۲۰ هکتار از مساحت شهری بابل، ۱۵۹ هکتار از مساحت آمل، ۱۷۰ هکتار از مساحت شهری چالوس، ۱۰۷ هکتار از مساحت شهر نوشهر، ۸۰ هکتار از مساحت شهر تنکابن و... و در استان مازندران فرسوده است که نیاز مبرم به نوسازی دارد.
ساری که دررویای کلان‌شهر شدن است، رکورددار این بافتهای نامناسب و فرسوده است. در زیرپوست بافتهای فرسوده و کهنه مازندران، آنجا که کوچه‌های تنگ و موسوم به آشتی‌کنان دارد، بم‌هایی در حال شکل‌گیری است که اگر برای نوسازی و بهسازی آن تلاش نشود، فاجعه خاموش دیگری را رقم خواهد زد.
وقوع سالانه حدود ۱۹۰ زمین‌لرزه کوچک بزرگ، بروز سیل‌های خسارت‌بار، رانش زمین، آتش‌سوزی و ... ازجمله حوادث و پیامدهایی است که هرسال، تن مازندران را زخمی می‌کند و بار مالی و جانی بر دوش ساکنان این دیار قرار می‌دهد.
چهار هزار و ۸۰۰ هکتار از مساحت شهری مازندران جزو بافت فرسوده به شمار می‌رود و به‌رغم مشکلات متعدد، در سالهای اخیر بیش از ۲۲ هزار واحد مسکونی مستقر در بافتهای فرسوده مازندران برای نوسازی به بانک‌ها معرفی‌شده‌اند و درمجموع ۱۵ درصد از مساحت بافتهای فرسوده استان بهسازی شده است.
به تأکید کارشناسان عمران و مسکن، بهسازی و نوسازی بافتهای فرسوده، سبب ایجاد تحرک در اقتصاد شهر می‌شود و لزوم همکاری شهرداری‌ها برای به سرانجام رساندن این طرح، امری مهم به شمار می‌رود.
سعید میرزاپور رئیس اداره عمران و بهسازی شهری اداره کل راه و شهرسازی مازندران با بیان اینکه چهار هزار و ۸۰۰ هکتار از بافت ۳۸ شهر استان فرسوده است، اظهار داشت: مازندران بر اساس مطالعات انجام‌گرفته در ۳۸ شهر دارای چهار هزار و ۸۰۰ هکتار بافت فرسوده وجود دارد و شهر ساری با محدوده بافت فرسوده بالغ‌بر ۶۰۰ هکتار بیشترین سهم را به خود اختصاص داده است.
وی همچنین مساحت سکونتگاه‌های غیررسمی مصوب در شهرهای ساری، آمل، بابل، قائم‌شهر و نکا را بالغ‌بر ۱۲۰۰ هکتار بیان کرد و افزود: سند ملی راهبردی احیا، بهسازی و نوسازی بافتهای فرسوده و ناکارآمد شهری علاوه بر محدوده بافتهای فرسوده و سکونتگاه‌های غیررسمی، محدوده‌هایی با کاربری‌های ناهمگون، تاریخی و روستاهایی که در محدوده شهرها قرارگرفته‌اند را شامل می‌شود.
وی این سند را فرصتی مناسب به‌منظور اجرایی شدن سیاست‌ها در محلات هدف در راستای اهداف عالی اقتصاد مقاومتی و بهبود شرایط اجتماعی و محیطی ساکنان محلات هدف عنوان کرد.
میرزا پور ارائه تسهیلات در محدوده‌های هدف را از بسته‌های تشویقی دولت عنوان نموده که میزان تسهیلات در شهرهای بالای ۲۰۰ هزار نفر ۴۰۰ میلیون ریال و شهرهای کمتر از جمعیت موردنظر، ۳۰۰ میلیون ریال برای هر واحد مسکونی است.
طبق آمار، ۶۴۱ هکتار از مساحت سه هزار هکتاری شهرستان ساری، ۳۴۷ هکتار از مساحت ۲۷۰۰ هکتاری قائم‌شهر، ۴۲۰ هکتار از مساحت شهری بابل، ۱۵۹ هکتار از مساحت آمل، ۱۷۰ هکتار از مساحت شهری چالوس، ۱۰۷ هکتار از مساحت شهر نوشهر، ۸۰ هکتار از مساحت شهر تنکابن و... و در استان مازندران فرسوده است که نیاز مبرم به نوسازی دارد.
به تأکید کارشناسان راه و شهرسازی، شهرداری ساری، نظام مهندسی ساختمان استان و شهرستان، اداره میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری مازندران و تشکل‌های صنفی که در این زمینه رسالت حرفه‌ای دارند همراه شوند چراکه در حال حاضر در شهرها با معضلات سکونتگاه‌های غیررسمی مواجه هستیم که مشکلاتی را با خوددارند.
مشخص نبودن متولی ساخت‌وساز ازجمله مشکلات برای نوسازی واحدها در بافتهای فرسوده است
مشخص نبودن متولی ساخت‌وساز ازجمله مشکلات برای نوسازی واحدها در بافتهای فرسوده است، کمتر از یک درصد مساحت استان را شهرها اشغال کرده‌اند، حدود چهار درصد روستاها و ۹۵ درصد نه شهر هستند و نه روستا و درواقع متولی آن مشخص نیست و درواقع تداخل مسئولین در این سه حوزه ساخت‌وساز منجر به خلأ نظارت و مسئولیت‌پذیری شده است.
طرح‌های خرد از برنامه‌های کلان جامع و تفصیلی تبعیت نمی‌کنند و ۸۵ درصد پروژه‌ها در مازندران یا ماده ۱۰۰ رفته‌اند یا کمیسیون ماده ۵ و دچار تغییر کاربری شده‌اند، همچنین طرح‌ها و برنامه‌های کلان استانی، شهری و روستایی از جریان تحول ساخت‌وساز به‌شدت عقب هستند و زمان تصویب طرح‌ها هم طولانی است درنتیجه طرح‌ها با عرف سازگار نبوده و با نیازهای مردم منطبق نیست.
بر اساس اعلام شرکت عمران مسکن‌سازان مازندران، میزان سهمیه تسهیلات بانک‌ها برای ساماندهی بافت فرسوده در مازندران برای سال گذشته حدود هزار و ۲۰۰ واحد به بانکهای عامل معرفی شده اند، این در حالی است که برای ساماندهی بافت فرسوده سهمیه‌های معین در نظر گرفته می‌شود ولی برای دریافت تسهیلات با چالش مواجه هستند.
علی‌اصغر احمدی مدیرکل مدیریت بحران مازندران افزود: با توجه به اینکه در بافتهای فرسوده شهری در این استان، جمعیت قابل‌توجهی سکونت دارند، می‌طلبد تا نگاه ویژه و اساسی به این محدوده‌ها شود تا از این طریق در مواقع بحران و حوادث غیرمترقبه بتوان جلوی بسیاری از صدمات و تلفات و مسائلی ازاین‌دست را گرفت.
وی اظهار داشت: شهرداری‌ها و نهادهای مرتبط دراین‌باره می‌توانند با همدلی و تعامل با دستگاه‌های اجرایی همچون راه و شهرسازی و شرکت مادر تخصصی عمران و بهسازی شهری نقش بسیار ارزنده‌ای برای تقویت و نوسازی این محدوده‌ها داشته باشند.
مدیرعامل شرکت عمران و مسکن‌سازان استان مازندران نیز می‌گوید: در سال گذشته بیش از هزار و ۲۰۰ واحد مسکونی در بافت فرسوده شهری برای دریافت تسهیلات به بانکهای عامل استان معرفی‌شده‌اند.
مهدی حدادیان عنوان کرد: مازندران پنج هزار هکتار بافت فرسوده در ۳۸ شهر دارد که به ترتیب ساری، بابل، آمل و قائم‌شهر بیشترین بافتهای فرسوده استان رادارند.
حدادیان با اشاره به اینکه شرکت مادر تخصصی عمران و بهسازی شهری ایران چندین پروژه الگو در کشور در دست اقدام دارد افزود: یکی از مهم‌ترین پروژه‌های شرکت مادر و اولویت اول در کشور احیا و بهسازی راسته تاریخی آب‌انبار نو ساری است که طرح آن توسط مشاور طرح تهیه و منتظر تصویب در کمیسیون ماده ۵ استان است و پس از تصویب عملیات اجرایی آن آغاز خواهد شد.
سرعت بخشی برای نوسازی بافت فرسوده و سکونتگاه‌های غیررسمی امری ضروری است و تعامل و همکاری بخش‌های مختلف ازجمله نظام مهندسی در این زمینه ضرورت داردسرعت بخشی برای نوسازی بافت فرسوده و سکونتگاه‌های غیررسمی امری ضروری است و تعامل و همکاری بخش‌های مختلف ازجمله نظام مهندسی در این زمینه ضرورت دارد.
به اعتقاد بسیاری از کارشناسان، ناهماهنگی و ضعف نظام مهندسی مازندران در اجرای طرح‌های مرتبط، نبود نظارت بر این سازمان مهم و مؤثر سبب شده تا روند ساخت‌وسازها در بافتهای فرسوده استان، ناهمگون و مشکل‌زا باشد.
تاکنون ۱۵ درصد مساحت بافتهای فرسوده استان نوسازی شده است، بررسی‌ها نشان می‌دهد که برخی از این ساختمان‌ها و ساختارهای قدیمی با اندکی بازسازی و مدیریت، قابلیت استفاده به‌عنوان موزه، گالری نقاشی، بازارچه صنایع‌دستی و یا با اخذ تمهیداتی قابلیت استفاده به‌عنوان سفره‌خانه‌های سنتی رادارند و ازآنجایی‌که این مکان‌ها عمدتاً موردعلاقه گردشگران قرار می‌گیرند می‌توانند منبع درآمد خوبی نیز برای شهرداری‌ها باشد/ مهر