خشسکالی، تعطیلی کارخانه‌ها چای، واردات بی‌رویه، پایین بودن نرخ خرید، کمبود تسهیلات، نبود سیاستهای حمایتی از جمله مشکلاتی است که اوضاع چای داخلی را در استانهای شمالی نابسامان کرده است.

 ۱۱ درصد باغات چای کشور به وسعت چهار هزار هکتار در غرب مازندران واقع شده است و بخشی از تولید کشور را به خود اختصاص می‌دهد. روزگاری ۱۸۵ کارخانه چای در گیلان و مازندران فعال بود و اکنون بیشتر آنان یا تعطیل و یا نیمه فعال هستند و ورشکستگی و تعطیلی تهدیدشان می کنند.

 

 

صنعت چای برای رسیدن به رشد و شکوفایی، سه مرحله شناخت – ساخت سنتی و ساخت مکانیزه را پشت سر گذاشته است و شروع فعالیت این صنعت بیش از یک قرن پیش در آسام هندوستان بوده که در سالهای متمادی در مراحل کشت و صنعت و فرآوری آن چند با ر تغییر و اصلاحات زیادی را نیز پذیرا شده است.

این صنعت از نظر تولید مواد خام، میزان اشتغال، تنوع نظام بهره برداری، حجم سرمایه‌گذاری سیستم‌های اداری تولید و بازرگانی کشورهای چای خیز تولیدکننده چای دنیا، نقش مهمی را در اقتصاد آن‌ها ایفاء کرده است. متاسفانه در ایران علیرغم فعالیت‌های زیادی که در سنوات قبل برای صنعت چای انجام گرفته بود، در چند سال اخیر شاهد پیشرفت چندانی در زمینه‌های مختلف محصول چای و بهبود کیفیت آن نبوده‌ایم لذا این کالای ضروری نمی‌تواند پاسخگوی مردم از نظر کمی و کیفی باشد و با وجود استحصال همین مقدار چای خشک در کشور به علت پایین بودن کیفیت و مکانیزم عرضه چای خارجی دچار مشکلات فراوانی شده است در حالیکه شرایط لازم برای تولید چای مرغوب در ایران فراهم و یا قابل فراهم کردن است.

لذا ضروریست با بهره‌گیری از آخرین یافته‌ها و دستاوردهای علمی، تحقیقات کاربردی و برنامه ریزی صحیح نسبت به اجرای بهینه آن‌ها برای ارتقاء کیفی چای کشور اقدام کرد.

نصیری از کشاورزان و چای‌کاران باسابقه روستای شعیب کلایه تنکابن که امیدش به چندهکتار باغ چایی است که به صورت آبا و اجدادی در آن کشت می کنند، می گوید: طی سالها تغییر رویه و سیاست دولت‌ها تنها سبب نابودی کشاورز و به‌ویژه چای‌کاران شده است. چراکه دولت هرگاه واردات چای را ممنوع اعلام کرد در حقیقت  زمینه را برای قاچاق چای خارجی و افزایش بهایان و در مقابل انبار شدن چای تولید داخل فراهم ساخت.

وی می گوید: سیاست‌هایی همچون  واگذاری تولیت سازمان چای به بخش خصوصی و به عبارتی بی بزرگ‌تر ماندن چای شمال،  طرح اصلاح ساختار چای از سوی سازمان مدیریت و برنامه در سال ۷۹، انحلال سازمان چای شمال در سال ۸۲، ممنوعیت ورود چای به داخل کشور در سال ۸۰ و ۸۱ و متعاقب آن آزاد شدن واردات چای در سال ۸۲، پرداخت وام‌های بلاعوض درازای عدم ورود به باغات و برداشت کردن برگ سبز چای توسط چای‌کاران به مدت پنج سال به‌منظور تقویت بوته‌های چای و افزایش کیفیت محصول تولید داخل همه و همه سیاست‌هایی بود که در ادوار گذشته توسط دولت‌ها اتخاذ شد.

وی بیان داشت: به دلیل ضعف مدیریتی وعدم نظارت بر اجرای صحیح این طرح‌ها نتیجه‌ای جز انبار شدن چای در انبارهای شمال کشور وبدهی صنعت چای به بانک‌ها، فقر و بدبختی و ناتوانی در خرید نان شب برای چای‌کاران به همراه نداشته است.

ولی شریعتی مسئول انجمن صنفی کارخانه‌ها چای استان مازندران با اشاره به اینکه ۱۲ کارخانه چای در استان مازندران وجود دارد افزود: متأسفانه از این تعداد کارخانه، چهار واحد در مناطق، خوش آمیان شعیب کلایه، دلار سر و قلعه گردن به‌صورت نیمه تعطیل بوده و هشت کارخانه فعال استان تنها با ۱۰ درصد ظرفیت تولید خود فعالیت می‌کنند.

وی بابیان اینکه فعالیت کارخانه‌ها چای‌سازی با ۱۰ درصد توان تولیدی تفاوتی با تعطیلی آن ندارد  گفت:۱۸۵ کارخانه چای‌سازی در استان گیلان و مازندران وجود دارد که وضعیت نیمه تعطیل دارند و شرایطشان تاسف بار است.

وی گفت: اگر کارخانه های موجود چای نیز تعطیل شود، چه شرایطی در انتظار کارگران زحمت‌کش و خانواده‌های آنان خواهد بود؟

 

 

شریعتی درباره خرید تضمینی برگ سبز چای گفت: دولت با تعیین نرخ  خرید برگ سبز چای در عمل حس رقابت  درمیان تولیدکنندگان  چای  را از میان برده و به‌عبارتی‌دیگر بازار را در انحصار کامل  خود گرفته است و در شرایطی می‌توان به آینده صنعت چای  کشور  امیدوار بود که دولت ضمن واگذاری کامل وظایف خود به بخش خصوصی تنها در جایگاه نظارت، اعمال‌نظر نموده و هیچ دخل و تصرفی  در تعیین قیمت  خرید و نرخ فروش چای نداشته باشد.

علی رستمی یک کارشناس ارشد کشاورزی در مازندران نیز  می گوید:در سال‌های اخیر چرخه صنعت و تجارت چای دچار پیچیدگی‌ها و مشکلات فراوانی شده است و بازار داخلی را انبوهی از چای‌های مرغوب و حتی نامرغوب و چه‌بسا تقلبی خارجی پرکرده است و از سویی دیگر تغییر ذائقه و کاهش تقاضای مردم موجب تنزل مرغوبیت چای داخلی، درنتیجه کاهش قیمت و تولید این محصول استراتژیک کشور شده است.

وی بیان داشت: قیمت برگ سبز چای در سالهای اخیر کمترین روند رو به رشد را نسبت به سایر محصولات کشاورزی داشته و کارخانه‌های فرسوده با بهره‌گیری از ابتدایی‌ترین تجهیزات و ماشین‌آلات اقدام به استحصال وتولید چای می‌کنند، چراکه در سالهای اخیر کمترین و به عبارتی فقدان توجیه اقتصادی و یا حتی تضمین در برگشت‌پذیری اصل سرمایه موجب آن شده تا هیچ سرمایه‌گذاری قدرت ریسک جهت  ورود به آشفته‌بازار تولید و تجارت چای داخلی را به خود راه ندهد.

در شرایطی باغات چای شمال کشور با خطر نابودی کامل مواجه هستند باغغداران وچایکاران در این مناطق بیش از هر زمان دیگر به همیاری و مساعدت دولتمردان و بویژه  وزارت کشاورزی نیاز دارند وعدم استطاعت مالی  چای‌کاران و ناتوانی در پرداخت حق بیمه   مانع از بیمه کردن باغات چای آن‌ها شده است.

همچنین صنعت چای و به‌تبع چای‌کاران شمال کشور در حالی به مساعدت شرکت‌های بیمه نیازمندند که این صنعت استراتژیک در صورت عدم همکاری شما مسئولان و مدیران شرکت‌های بیمه با نابودی کامل فاصله‌ای ندارد/ مهر