زنان و ابراز خشونتی که با سیگار دود می شود!

حرف شمال/گفتگوی عشرت کراری با یک پژوهشگر اجتماعی: رواج مصرف علنی سیگار در میان زنان کشور را می توان نوعی رفتار ناهنجار به حساب آورد. ناپسند بودن و پنهانی مصرف کردن سیگار در میان بانوان در جامعه ای برخوردار از پس زمینه های سنتی، رفته رفته جای خود را به نوعی تظاهر خشن داده است. جامعه ایرانی به دلیل برخورداری از پس زمینه های سنت گرایانه برخی رفتارها را ناهنجار می شناسد. مصرف علنی سیگار در جامعه را می توان نوعی ناهنجاری برای بروز خشونت دانست.

این پدیده در گذشته، ماهیتی پنهانی داشت، اما امروزه سیگار کشیدن در مکان های عمومی به وسیله زنان و دختران حالتی فراگیر دارد؛ رویه ای که گسترش آن بی شک لطمه جبران ناپذیر به اصالت و ریشه های تداوم خانواده خواهد زد چرا که زن به عنوان اصلی ترین عنصر حفظ و پایداری خانواده به شمار می رود.

در همین راستا عشرت کراری؛ پژوهشگر گروه اطلاع رسانی با «ابراهیم فیاض» مردم شناس و عضو هیات علمی دانشگاه تهران گفت وگویی را انجام داده است که در ادامه می خوانیم.

فرایندی که اینک در کشور، شکل گرفته و مشکلی که جامعه با آن دست به گریبان است، نابهنجاری های شخصیتی یا نوعی احساس نیاز شخصیتی محسوب می شود؛ خلایی که باید جبران شود. بحث سیگار کشیدن بانوان و رواج استعمال مواد مخدر از جمله مکمل های نیازهای عاطفی و احساسی محسوب می شود و آنها جای خالی بسیاری از نیازهای عاطفی خویش را با سیگار، مواد مخدر و مشروبات الکلی پر می کنند.

زمانی که امکان پاسخگویی به مسایل احساسی و عاطفی وجود نداشته باشد، استعمال دخانیات به عنوان راحت ترین لذت کاذب جایگزین می شود. به عبارتی دیگر باید از سیگار کشیدن به نوعی واکنش یا ابراز خشونت تعبیر کرد؛ واکنشی که روحیه پرخاشگرانه در بانوان را تخلیه می کند.

رواج رفتارهای پرخاشگرانه را حتی در موضوعی مانند سیگار کشیدن، می توان مشاهده کرد، علت آن هم نوعی اعتراض است. هر چند مبنای سیگار کشیدن زنان و دختران در ملاعام را به عنوان رفتاری ناهنجار اجتماعی، باید در جای دیگر جستجو کرد، اما با پرخاش ارتباط زیادی دارد. سیگار کشیدن به نوعی رفتار پرخاشگرانه و ستیزجویانه محسوب می شود که در برخی جوامع رواج بیشتری می یابد.

متاسفانه این پدیده در میان دانشجویان کشور و به ویژه دختران، در حال گسترش است و جامعه شناسان بسیاری روی ریشه یابی این آسیب اجتماعی متمرکز شده اند. در میان بانوان، سیگار کنار لب گذاشتن و دود کردن آن با حالت پرخاشگری شیوع بسیاری دارد که باید گفت بنای شماری از مسایل فرهنگی، اجتماعی و ... نیز بر روی همین حس ها بنا می شود. پیامدهای سیگار کشیدن پرخاشگرانه، همین جا پایان نمی یابد، دانشجویان دختر و پسر با رها کردن ته سیگارها در باغچه ها یا حاشیه های خیابان این خشونت را بیشتر نمایان و با این رفتارهای پرخاشگرانه احساس می کنند از فرهنگی متمایز برخوردارند.

سیگار کشیدن پشت سر هم در میان زنان و دختران و به شکل مختلط، نوعی بروز رفتار عاطفی به شمار می رود. تعارف کردن سیگار به یکدیگر و زدن به پشت دست هم به عنوان تشکر از هم، در حالی نوعی رفتار ناهنجار توام با پرخاش محسوب می شود که ریشه های عاطفی دارد.

این ناهنجاری ابتدای ورود به مسیر اعتیاد است که مصرف گل، ماری جوآنا و 70 نوع ماده مخدر صنعتی دیگر را به دنبال خواهد داشت و استعمال سیگار در واقع آمادگی برای پرش به آسیب های دیگر را نشان می دهد. امروزه درصد زیادی از جوانان و نوجوانان به خصوص در میان قشر دانشجو با این آسیب رو به رو هستند.

سیگار کشیدن به عنوان رفتاری خشن، روند رو به جلویی را طی می کند و چنانچه کنترل و چاره اندیشی نشود، نه تنها متوقف نخواهد شد بلکه صورت افراطی تر هم به خود خواهد گرفت. چنانچه قبل از پیروزی انقلاب اسلامی «دایم الخمر بودن» به عنوان نوعی اعتراض محسوب می شد.

استعمال سیگار، رفتاری انفعالی محسوب می شود و این رفتارهای روشنفکرنمایانه تا حدی می تواند الگو برداری از کشورهایی چون فرانسه باشد. گویا جوانان کشور می خواهند نوعی ژست روشنفکرانه به خود بگیرند و چنانچه به همین ترتیب ادامه یابد، هر روز وضعیت نابهنجارتری به خود خواهد گرفت.

خانواده به عنوان مهم ترین بنیان در هر جامعه ای محسوب می شود، سن ازدواج باید پایین بیاید و به عشق های دوره نوجوانی پاسخ معقول داده شود. اینک جوانان زمانی به سن ازدواج وارد می شوند که از سن عشق گذشته اند.

مبنای اشتباهی که رضا پهلوی در قانون ازدواج بنا نهاد، هنوز هم به چشم می خورد. در حالی که حتی در اروپا هم چنین چیزی وجود ندارد. باید به ازدواج در سنین پایین تر به شکل بسیار جدی فکر کرد. نادیده انگاشتن این نیازهای عاطفی، مشکلات و آسیب های بسیاری از جمله گرایش به دخانیات و اعتیاد را به دنبال دارد.

موضوع برخی پایان نامه های دانشجویان نشان می دهد که در حالی که ازدواج در سن پایین از طرف برخی طیف های جامعه نکوهش می شود اما ارتباط های خارج از چارچوب به شدت وجود دارد.

زمانی که ازدواج در سن پایین صورت گیرد، جوانان به فکر اشتغال، کسب مهارت و فنی شدن خواهند بود و گرایش به استعمال سیگار کاهش خواهد یافت. این که همه افراد می خواهند به دانشگاه بیایند خود یک آسیب است. حتی در اروپا و آمریکا هم تعداد محدودی که اهل درس خواندن هستند به دانشگاه می روند و آنجاست که تمام دانش به مهارت تبدیل می شود.

تمایل زنان به رفتارهای مردانه یکی از آن مشکلاتی به شمار می رود که گریبانگیر جامعه شده است. آنچه که به عنوان مهم ترین راهکار به نظر می رسد بازگرداندن احساس های لطیف زنانه به این قشر از جامعه خواهد بود. زنان در رویارویی با کمبود محبت، به رفتارهایی چون استعمال سیگار می پردازند چرا که در جامعه کنونی، عشق ورزی به دیگران و نیز دریافت عشق به نسبت گذشته کمرنگ تر شده است و برای غلبه بر این آسیب ها باید در صدد تقویت مهرورزی ها و تحکیم ارتباط های عاطفی در خانواده ها پرداخت. نقش تمام افراد و مسوولان در این مساله بسیار تاثیرگذار محسوب می شود.

باید خصلت ها و ویژگی های زنانه را در بانوان تقویت کرد. شاید هر کشوری برای رفع این مشکل نسخه ای پیچیده باشد اما در کشوری چون ایران که فرهنگ آن برپایه آموزه های دینی، شرعی و اخلاقی استوار است، بسیاری از این نسخه ها قابل پذیرش نیست؛ بنابراین می توان گفت ایجاد بسترهای بروز توانایی های زنان در اجتماع و خانواده باید در دستور کار همگان قرار گیرد.

بیشتر نیازهای عاطفی افراد از جمله بانوان در کانون گرم خانواده ها ارضا می شود و در صورتی که صمیمیت گذشته به جمع خانواده ها بازنگردد، عشق و عاطفه هم به مرور نابود شده و آسیب های اجتماعی و فرهنگی بیشماری را به جامعه تحمیل می کند.

توجه و پرداختن به ویژگی های موجود در هر 2 جنس زن و مرد، از اهمیت بسیاری برخوردار است. برای غلبه بر این مساله نقش مسوولانه رسانه ها در اطلاع رسانی بیش از پیش، نقش سریال ها و فیلم ها در رسانه ملی، نقش سینما و ... برای تاکید بر نقش زن در خانواده بسیار اهمیت دارد. مسوولیت های اساسی و کلیدی زنان به عنوان رکن اصلی خانواده باید به آنها یادآوری شود تا احساس مغفول مانده شدن در زنان از میان برود و به مرور جامعه به جایگاهی که زن در آن تعریف می شود، بازگردد. سریال هایی مانند پایتخت که نقش زن و مرد سنتی را پررنگ می کند در این راستا موفق عمل کرده اند./ایرنا