حرف شمال: اینکه ایران دچار بحران جدی آب قرار دارد واقعیتی است که باید بپذیریم. چند سالی است که این مشکل ایران را فرا گرفته است و اگر راه حلی برای آن در نظر گرفته نشود کشورمان وارد شرایط خطرناکی می شود. بحران هایی که پیامدهای آن خشکی آن همچون خشک شدن رودخانه زاینده رود در اصفهان و دریاچه ارومیه است چنانچه کارشناسان گفته اند که اگر تغییرات آب و هوایی به همین منوال ادامه داشته باشد تا 7 سال دیگر منابع آبی تمام می شود.
زمانی استان های شمالی مهد آب و سرسبزی در کشور تلقی می شدند اما چند سالی است که همین استان ها با افت جدی منابع آبی قرار گرفته اند. سال 94 بود که وزارت نیرو اعلام کرد که استان های شمالی شرایط متناسب آبی ندارد و نباید کشت برنج انجام شود. به طوری که در همان سال استان های مازندران و گلستان دچار کمبود آب و خشکسالی شدند و کشاورزان خسارات زیادی متحمل شدند. اغلب مردم ایران منطقه یعنی شمال کشور به‌ویژه مازندران را با برنج و شالیزارهای سرسبز خود میشناسند و فارغ از خیانت واردات بی‌رویه برنج به این صنعت، برنج تولیدی استان با تلاشهای طاقتفرسای شالیکاران در سال‌های گذشته سهم به‌سزایی در تأمین نیاز کشور داشته است اما کشت این محصول که در شرایط فعلی معمولاً بدون آب متصور نیست، بیش از هر زمان دیگر با مشکلی به‌نام خشکسالی و کمبود آب مواجه است. در پی کاهش شدید نزولات جوی در سال بارندگی ، خطر خشکسالی و مرگ شالیزار امسال بیش از هر زمان دیگری موجب ایجاد نگرانی در بین شالیکاران شمالی شده و زنگ هشدار را به صدا درآورده است. درحال حاضر تنش آبي به استان مازندران آمده است و در سال زراعي جاري تعداد زيادي از زارعان بين اين دوراهي مانده‌اند که کشت کنند و با بحران نبود منابع آبي مواجه شوند يا دست از کشاورزي بکشند و معيشتشان به خطر بيفتد. از طرفي هم با توجه به اينکه کشت برنج در شاليزارها به منابع آبي زيادي نياز دارد؛ در اين خصوص باید از سوي مسئولان جهادکشاورزي به کشاورزان داده شود تا کشت جايگزين را انتخاب کنند. البته در راستاي کاهش‌هاي جوي کارشناسان معتقدند که تنها 15 درصد ميزان بارندگي‌ها کمتر از سال گذشته بوده است با اين تفاسير خشکسالي آمده است و با توجه به اينکه بخشي از اين معضل مي‌تواند با سياست‌گذاري‌هاي مسئولان مرتفع شود مسئولان چاره‌ای بیندیشند و راهی را در پیش بگیرند تا خسران بیش از این دامن مردم را نگیرد. در همین خصوص رئیس مجمع نمایندگان مازندران با بیان اینکه ستاد بحران خشکسالی در استان تشکیل شود، گفت: برخی از مدیران پیشنهاد تغییر الگوی کشت را داده‌اند اما بسیاری از اراضی شمالی مازندران تنها استعداد برنجکاری را دارند لذا باید تمهیداتی برای تامین منابع آبی و ادامه کشت و کار در این زمینه صورت بگیرد.
«علی رضیان» در نخستین جلسه شورای اداری مازندران با اشاره به شعار سال اظهار کرد: موانعی در تولید داریم و مازندران که قطب اقتصاد کشاورزی است دارای موانع زیادی در بخش تولیدات کشاورزی است.
وی افزود: مشکل جدی در کشاورزی بحث آب است، دو محصول محوری یعنی مرکبات و برنج را داریم که وابسته به آب هستند، اما شرایط خوبی نداریم، بحث واردات بی‌رویه را نیز در بخش کشاورزی داریم.
رئیس مجمع نمایندگان مازندران با پیشنهاد اینکه امسال ستاد بحران خشکسالی در مازندران تشکیل شود، اظهار کرد: برخی از مدیران پیشنهاد تغییر الگوی کشت را داده‌اند اما بسیاری از اراضی شمالی مازندران تنها استعداد برنجکاری را دارند لذا باید تمهیداتی برای تامین منابع آبی و ادامه کشت و کار در این زمینه صورت بگیرد.رضیان گفت: اقتصاد مازندران متکی به کشاورزی و گردشگری است و باید در این زمینه‌ها جدی‌تر وارد شویم، نوع برخورد و رفتار با مردم در مواجهه با مشکلات نیز مهم است و باید حرمت مردم را داشته باشیم.
مشکل کم آبی تنها گريبان شاليکاران مازندران را نگرفته است و در استان‌هاي گيلان و گلستان هم کم و بيش اين مسئله با کاهش بارش‌هاي جوي ديده مي‌شود. معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی گیلان در اين خصوص مي‌گويد: سالانه حدود 9 میلیارد مترمکعب آب تجدید شونده در استان وجود دارد که حدود دو و هفت دهم میلیارد مترمکعب، مورد نیاز اراضی شالیزاری گیلان است.
«حبیب جهانساز» مي‌افزايد: از این میزان آب مورد نیاز ، یک و هشت دهم میلیارد مترمکعب در زیر سد سفیدرود و مابقی آن در خارج از شبکه مدرن سد سفیدرود و در اراضی سنتی آب خور نیاز است.» با توجه به اينکه به گفته کارشناسان براي هر هکتار شاليزار حدود 10 الي 12 هزار مترمکعب آب مورد نياز است، معاون سازمان جهاد کشاورزی گیلان ادامه مي‌دهد: در سال‌های اخیر با توجه به محدودیت منابع آبی، صرفه‌جويي را در برنامه قرار داده‌ايم.
در استان گلستان هم طي سال‌هاي 95 تا اواسط 96 بارندگي‌ها حدود 35 درصد کاهش يافته است که در بين استان‌هاي شمالي شاليکاران گلستاني بيش از ديگر مناطق زنگ خطر خشکسالي را شنيده‌اند. در اين خصوص مدیرعامل شرکت آب منطقه ای گلستان با تاييد مطالب فوق معتقد است: علاوه بر اين کاهش 35 درصدي، در سال 95 با کاهش 51 تا 77 درصدی روان آب رودخانه‌ها و نیز 15 درصدی آبخوان‌های استان مواجه شده‌ايم.
«علی نظري» با تاکید برضرورت توجه بیشتر برای حفظ و حراست از منابع آبی و مصرف بهینه آن مي‌افزايد:« برای تحقق این مهم، آگاهی بخشی و اطلاع رسانی به کشاورزان و مردم نسبت به معضل خشکسالی و بحران آب در راستای حفظ منابع آبی فعلی ضروری است./پیک شمال