حرف شمال/ ساختمان بانک سپه مرکزی چالوس بیش از نیم قرن با شکل و شمایلی تحسین برانگیز، حضوری پررنگ در چالوس دارد که این روزها خطر تخریب و تغییر کاربری، این بنای تاریخی را تهدید می‌کند.
جمعی از فعالان اجتماعی و مهندسان معمار مازندران از وزیر میراث فرهنگی برای حفظ این اثر تاریخی استمداد خواستند و در نامه‌ای به وزیر میراث فرهنگی خواستار جلوگیری از تخریب و تغییر کاربری این بنای تاریخی و ارزشمند شدند.
در بخشی از این نامه آمده است: در این بنا تمامی اصول معماری و شهرسازی و نیز تناسبات زیبایی و استحکام رعایت شده و برای مردمان شهر به یکی از هویت‌ها و نشان‌های ماندگار شهر تبدیل شده است که تخریبش به هر بهانه‌ای سبب خراشی بس ناگوار بر پهنه فرهنگی شهر و روح و روان شهروندان خواهد بود.
این بنا در شهریور ۱۳۹۴ در اداره میراث فرهنگی به شماره ۳۱۳۱۹ به عنوان یک اثر باارزش به ثبت رسید، از سوی دیگر چنانچه به جای این اثر دو طبقه که حفظ خط آسمان هم یکی از ارزش‌های آن است ساختمان مرتفع چندطبقه احداث شود، نه تنها چشم خراشی بس ناگوار بر شهروندان تحمیل می‌شود بلکه آگاهانه این بنا هم مانند چند اثر ارزشمند دیگر این شهنابود و به جایش شاهد ساخت بنایی حجیم و ناموزون خواهیم بود که جز افزایش بی حد و حصر تراکم، ترافیک و.. حاصلی نخواهد داشت.
به تاکید دوستداران میراث فرهنگی، نیک می‌دانیم که ساختمان مالک دارد ولی از نگاهی جامع‌تر و باارزش، این بنای میراثی بس ارزشمند برای شهر، شهروندان و کشور خاطره‌ای برجای گذاشته و دارای ارزش‌های معماری و خاطره‌های تاریخی و فرهنگی است.
این بنای میراثی بس ارزشمند برای شهر، شهروندان و کشور خاطره‌ای برجای گذاشت و دارای ارزش‌های معماری و خاطره‌های تاریخی و فرهنگی است
به باور آنان، چنانچه به هردلیلی مدیران بانک سپه نیاز به فضایی بیش از وضع موجود دارند به جای تخریب و هزینه‌های ملی گزاف می‌توانند ساختمانی دیگر را به این بنا ملحق کنند تا ضمن استمرار فعالیت بانکی در همین مکان شاهد صرفه جویی اقتصادی قابل توجه باشیم.
یک دوستدار میراث فرهنگی با اشاره به اینکه سازمان میراث فرهنگی موظف است مساعدت‌های فنی، کارشناسی و مالی به مالک اعطا کند، افزود: در این حالت مخارج حفاظت از بنای ثبت شده برعهده دولت است و این نوع بناها از پرداخت مالیات و عوارض شهرداری معاف هستند.
محمد کبیری با اشاره به خطر خروج بنای تاریخی ساختمان بانک سپه از ثبت میراث فرهنگی اظهار داشت: معمولاً خروج از ثبت پس از نیت تخریب انجام می‌شود و به مالکان این فرصت را می‌دهد که در این هدف موفق باشند و از سوی دیگر مالکان که درباره ضرورت حفظ بناهای تاریخی آموزش ندیده اند به جای آنکه به بنای تاریخی خود افتخار کنند آن را مایه دردسر می‌دانند.
وی ادامه داد: از سوی دیگر مالکان معمولاً امیدی به بهره برداری اقتصادی از ملک خود ندارند درحالی که در همه جای دنیا یک بنای قدیمی گران‌تر و ارزشمندتر است و علاوه براین احیای بناهای قدیمی برای کاربری‌های امروز هنوز در کشور جا نیفتاده است.
این دوستدار میراث فرهنگی اظهار داشت: بانک سپه چالوس بنایی که بخشی از هویت شهری بوده و دارای ارزش حفاظتی است و متأسفانه در خطر تخریب قرار دارد و باید از تخریب این بنای ارزشمند جلوگیری کرد.
تغییر کاربری و تخریب ساختمان بانک ممنوع است
ایزدی معاون میراث فرهنگی مازندران نیز درباره خطر تغییر کاربری ساختمان بانک سپه چالوس گفت: این بنای تاریخی در میراث فرهنگی ثبت شده است.
وی با اشاره به اینکه مالک تلاش کرد ملک را از ثبت میراث فرهنگی خارج کند اما ما نپذیرفتیم، ادامه داد: کمیته‌ای به نام واجد ارزش داریم و ساختمان بانک سپه چالوس را دارای واجد ارزش تاریخی و تخریب آن را ممنوع دانست.
وی افزود: هرکاری که از سوی مالک درباره ساختمان صورت گیرد باید در کمیته میراث فرهنگی تصویب شود و اجازه تخریب و تغییر کاربری را نخواهد داشت.
همچنین مهدی اسحاقی رئیس اداره میراث فرهنگی چالوس نیز با بیان اینکه ساختمان بانک سپه چالوس ثبت میراث فرهنگی شده است و مالک حکم دادگاه را برای خروج از ثبت گرفته بود اما دوباره در کمیته میراث فرهنگی دارای اثر باارزش تاریخی محسوب شد و هیچ گونه حق تخریب ندارد.
وی افزود: مالک می‌تواند این ملک را با وضعیت موجود حفظ کند و حق تخریب ندارد و مرمت آن باید با مجوز کمیته فنی میراث فرهنگی صورت گیرد.
خطر تخریب و تغییر کاربری ساختمان بانک سپه چالوس در حالی است که بناهای تاریخی ارزشمندی همانند ساختمان کارخانه حریربافی چالوس که در فهرست آثار ملی ثبت شده بود، شبانه تخریب و از گردونه خارج شده است.
تخریب فراگیر بناهای تاریخی خطری جدی برای فرهنگ ایران محسوب می‌شود و تلفیقی از رفتارهای متناقض مسئولان و برنامه ریزی سست و بدون هیچ پشتوانه اجرایی است که منجر به تخریب بناهای تاریخی می‌شود.