حرف شمال - کاهش تدریجی سطح جنگل‌های هیرکانی و شمال در دهه‌های اخیر به دلایل مختلف نظیر تخریب و تصرف، ویلاسازی ها، جاده‌های دسترسی، آتش سوزی‌ها وقاچاق با چشم غیرمسلح نیز ملموس و مشهود است اما متولیان منابع طبیعی همچنان روی حرف خود که کاهش سطح عرصه نداریم، ایستاده است.
در بررسی عوامل تخریب و کاهش سطح جنگل‌های شمال وهیرکانی، نقش پدیده قاچاق از دیگر عوامل پررنگ‌تر است و با اجرای طرح تنفس، آمارها بیانگر آن است که میل و رغبت قاچاقچیان و سودجویان به قاچاق بیشتر شده است.
نابرابر بودن میزان جرایم با تخلفات و بازدارنده نبودن آن مهمترین چالشی است که دوستداران منابع طبیعی و متولیان به آن اذعان دارند. محمد امینی کارشناس ارشد جنگل و مرتع و عضو مؤسسه تحقیقات جنگل‌ها و مراتع با بیان اینکه تغییر کاربری های رخ داده در عرصه‌های جنگلی در طول زمان رخ داده و با چشم نیز می‌توان آن را دید، می‌گوید: تخریب و کاهش سطح عرصه‌های جنگلی، ابعاد مختلفی دارد و یکی از جلوه‌ها، جنگل زدایی است زیرا تغییراتی که ایجاد می‌شود، قابل برگشت نیست.
سطح جنگل‌ها از ۳.۴ میلیون هکتار به ۱.۶ میلیون هکتار رسید / تخریب ۲۸ هزار هکتار در سال
وی ادامه می‌دهد: طبق آمار سطح جنگل‌ها در سال ۱۳۳۵ براساس مستندات موجود وعکس هایی هوایی حدود سه میلیون و ۴۰۰ هزار هکتار بود اما ۳۳ سال بعد این آمار باز طبق مستندات به ۱.۹ میلیون هکتار کاهش یافت.
امینی ادامه داد: قابل پذیرش نیست که بگوییم از سال ۶۵ تاکنون هیچ تخریب و کاهش سطح عرصه‌ها را نداشتیم درحالی که باز براساس مستندات و پایش های به دست آمده براساس فناوری‌های نوین، عنوان شده که اکنون سطح جنگل‌ها به ۱.۶ میلیون هکتار رسیده است.
این استاد دانشگاه کمبود نیروهای حفاظتی و قرقبان را مشکلات فراروی جلوگیری از تخریب و تخلف در عرصه‌های طبیعی بیان کرد و گفت: بخش زیادی از پنج هزار پست خالی در سازمان جنگل‌ها مربوط به نیروهای حفاظتی است.
مدیران منابع طبیعی مازندران: کاهش سطح جنگل‌ها محسوس نیست
براساس اظهارات کارشناسان و محققان کاهش سطح جنگل‌ها از ۳.۴ میلیون هکتار به ۱.۶ میلیون هکتار طی ۶۴ سال حکایت از تخریب و کاهش سالانه ۲۸ هزار هکتار از جنگل‌های هیرکانی را دارد اما سید محسن موسوی مدیرکل منابع طبیعی مازندران – ساری با اظهار اینکه سطح جنگل‌های حوزه منابع طبیعی ساری ۷۹۴ هزار هکتار است، می‌گوید: تغییرات و کاهش قابل محسوس سطح جنگل را شاهد نیستیم.
وی ادامه می‌دهد: چون برنامه جنگلکاری در دستور سازمان جنگل‌ها قرار دارد، با قاطعیت نمی‌توان گفت که سطح جنگل‌ها کاهش یافته و کاهش ۵۰ درصدی سطح جنگل‌ها به معنای آن است که میزان تخریب‌ها ۱۰۰ درصد افزایش یافته است و این حرف چندان قابل قبول نیست.
وی با عنوان اینکه با بهره برداری چوب ازسال ۹۶ شاهد افزایش رغبت قاچاقچیان به قاچاق چوب هستیم گفت: اما در عین حال کاهش سطح جنگل‌ها قابل قبوب نیست.
موسوی به آمارهایی درباره مبارزه با قاچاقچیان اشاره و اضافه کرد: آمار کف زدن درختان از ۱۹ فقره در سال قبل به ۱۲ فقره در سال جاری، سوازندن به سه فقره، کشفیات ماده ۴۸ به هزار و ۵۰ مورد، تخریب و تصرف ۳۴ فقره رسیده است.
مدیرکل منابع طبیعی مازندران، با بیان اینکه امسال ۸۴۶ فقره پرونده قطع درخت تشکیل شده است، قاچاق را مهمترین تهدید فراروی جنگل‌ها عنوان کرد و گفت: قبل از اجرای طرح تنفس، بسیاری از طریق جنگل و بهره برداری امرار معاش می‌کردند در حالی که اکنون ساز و کار مناسبی برای این افراد ایجاد نشده است و شاهد هستیم میل سودجویان برای قاچاق رشد یافته است.
موسوی ناچیز بودن جرایم را بازدارنده ندانست و گفت: جریمه یک استر هیزم ۱۴ هزار تومان است و برای یک نیسان قاچاق هیزم، ۹۰ هزار تومان جریمه درنظر گرفته شد درحالی که اگر گیر نیفتد آن را تا ۵۰۰ هزار تومان به فروش می‌رساند.
وی با عنوان اینکه شیوه‌های حمل چوب قاچاق نیز تغییر یافته است، می‌گوید: امروزه با پراید، ماشین‌های مدل بالا قاچاق صورت می‌گیرد و حضور زنان در بین قاچاقچیان نیز از دیگر مسائل و مشکلات است.
کشف ۲۰۰ مترمکعب قاچاق چوب در غرب مازندران
ارائه آمارهایی در زمینه کشفیات قاچاق و تخریب و تصرف عرصه‌های طبیعی حکایت از کاهش سطح عرصه‌های ملی دارد، عبدالرضا سنگاری مدیرکل منابع طبیعی مازندران – نوشهر می‌گوید: پارسال ۱۲۱ فقره قاچاق چوب کشف شد و این میزان در سال جاری به ۲۲۷ ففره رسیده است.
وی می‌گوید: با توجه به افزایش قیمت چوب شاهد رغبت و میل بیشتر به قاچاق هستیم و به عنوان نمونه چوب هیزیمی بیش از یک میلیون تومان خرید و فروش می‌شود.
وی میزان کشفیات چوب قاچاق را در سال جاری ۲۰۰ مترمکعب اعلام و اضافه کرد: به روز نبودن میزان جرایم سبب شده تا ذائقه سودجویان به قاچاق بیشتر شده و همکاران با کمترین امکانات در حال مقابله با تخلفات هستند.
هرچند مسئولان حاضر به پذیرش کاهش سطح جنگل‌های شمال و هیرکانی نیستند اما بررسی‌ها و برآیندها حاکی از است که تهدیدهای مختلف نظیر قاچاق، سطح جنگل را کاسته است و با تداوم تهدیدها و تخریب باید فاتحه جنگل‌ها، این میراث ارزشمند و خدادادی را برای همیشه خواند.
گسترش راه‌های دسترسی، برداشت غیرمجاز و قاچاق، آتش سوزی، ویلا سازی ها همه و همه دست به دست هم داده‌اند و هرساله سطحی از جنگل‌های شمال را به ورطه نابودی می‌کشاند./مهر